سیبیلیا ابراهیم

منبج- شهر منبج در شمال و شرق سوریه در زمان سیطره‌ی داعش، شاهد جنایات متعدد علیه بشریت از جمله کشتار، قصاص، سنگسار، بازداشت و تخریب مردم به دست داعش بود که هر کوچه‌ی شهر را به مکانی برای شکنجه، کشتار و گسترش رعب و وحشت در میان مردم تبدیل کردند، اما آزادسازی منبج دروازه‌ای بود برای تمامی این مکان‌ها که به چراغ آزادی و نجات از بردگی تبدیل شد.

با تلاش نیروهای سوریه‌ی دموکراتیک و نیروهای شورای نظامی منبج متشکل از خلق‌های منبج و شمال و شرق سوریه، شهر منبج در ١٢ اوت ٢٠١۶ آزاد شد و آزادسازی آن در پانزدهم همان ماه از دست مزدوران داعش که در اواخر سال ٢٠١٣ این شهر را کنترل کرده بودند، اعلام شد.

نورا حامد، معاون ریاست مشترک شورای اجرایی اداره‌ی مدنی دموکراتیک در منبج و حومه‌ی آن می‌گوید: داعش از ابتدای تسلط بر شهر منبج، تخلفات متعددی را علیه مردم به ویژه زنان مرتکب شد و ترس و وحشت را در میان آنان گسترش داده و محدودیت‌هایی را برای زنان و مردان ایجاد کردند. از جمله این محدودیت‌ها می‌توان به اجبار پوشیدن لباس سیاه برای زنان و جلوگیری از خروج و ورود زنان بدون محرم و همچنین در صورت مشاهده‌ی مرد به همراه همسرش در صورتی که زن لباس مورد تأیید آنان را نپوشیده بود، با مرد بدرفتاری می‌کردند و به او توهین و او را بازداشت می‌کردند و در موارد دیگر مجازات به حد قصاص یا سنگسار زن می‌رسید.

 

مراکز عمومی تبدیل به زندان شدند

نورا حامد توضیح داد که زمانی که داعش شهر منبج را تحت کنترل خود درآورد، بسیاری از مراکز عمومی به مقر فرماندهی آنان تبدیل شد و برخی از آن‌ها زندانی برای اسکان زندانیان و انجام هر گونه شکنجه بر روی آن‌ها تبدیل شد، «در زمان تسلط داعش بر شهر، بسیاری از مراکز عمومی شهر به زندان و بازداشتگاه شهروندان تبدیل شد و اکثریت اسرا غیرنظامیان غیرمسلح بودند که مرتکب هیچ جنایتی نشده بودند و از جمله مکان‌هایی که داعش آن‌ها را به زندان تبدیل کرده بود، مرکز فرهنگی قدیمی شهر بود».

و در مورد ساختمان اداره‌ی مدنی دموکراتیک در منبج و حومه‌ی آن، که در زمان کنترل داعش، محلی برای محبوس شدن مردم بود، اتاق‌هایی را که به عنوان زندان و جنایت علیه مردم استفاده می‌شد، لمس کردم، «اتاقی که در طبقه‌ی اول اداره قرار داشت و اتاق کنار آن به گفته‌ی داعشی‌ها اتاق فرماندار بود که در آن احکام ناعادلانه برای خانواده‌هایی که بدون دلیل و به بهانه‌های سخیف بازداشت می‌شدند، صادر می‌شد»، و این نشان می‌دهد که پس از آزادسازی شهر، این ساختمان به محلی برای خدمت‌رسانی به مردم تبدیل شده است.

نورا حامد درباره‌ی آن‌چه که زندانیان در بازداشتگاه‌های داعش تجربه می‌کردند، داستان‌هایی را به نقل از چند زندانی که پس از آزادسازی از منبج دیدن کردند و به ساختمان اداره‌ی شهر دموکراتیک رفتند تا ببینند چه بر سر محلی که برای شکنجه‌ی آن‌ها استفاده می‌شد، آمده است، ذکر کرد، «یکی از زندانیانی که چند روز پیش به اداره مراجعه کرده بود، وقتی وارد ساختمان شد، پس از یادآوری خاطراتش وحشت زده به نظر می‌رسید، بنابراین او مکان را بررسی کرد و درباره‌ی این‌که چگونه در هر گوشه و کنار آن شهروندان شکنجه و به قتل می‌رسیدند را توضیح داد.»

وی خاطرنشان کرد که داخل ساختمان یک اتاق به طول ده متر در طرف دیگر اداره وجود دارد که در آن داعش صدها زندانی را در این اتاق قرار می‌داد و آن‌ها را می‌بستند و در حالی که پنجره‌های آن بسته بود، آن‌ها فقط می‌توانستند نور را از طریق سوراخ کوچکی در یکی از دیوارهای اتاق قرار داشت، ببینید.

 

هتل

نورا حامد در مورد وحشتناک‌ترین مکان، هتل شهر منبج که پنج طبقه و با رنگ مشکی رنگ شده است، می‌گوید: «این هتل که داعش آن را به زندان تبدیل کرده بود، علاوه بر عامل روانی و ارعاب مردم، در آن شدیدترین شکنجه‌ها علیه زندانیان غیرنظامی مانند قطع دست و پا و قصاص، انجام می‌شد». وی توضیح داد که داعش از زیرزمین هتل برای نگهداری ساکنان آن‌جا استفاده می‌کرد و از طبقات دیگر به عنوان دفاتر «امنیتی» خود استفاده می‌کرد.

وی خاطرنشان کرد که «پس از آزادسازی منبج، ابزارهای شکنجه‌ی مورد استفاده‌ی داعش دیده شد و آثار خون روی دیوارها مشاهده شد و گورهای دسته جمعی زیادی در نزدیکی هتل کشف شد، دو سال پیش در حالی که کارگری در حال باز کردن گذرگاه فاضلاب بود، یک گور دسته‌جمعی حاوی ٣٠ نفر از جمله جسد یک زن و یک کودک را کشف کرد. همچنین چند ماه پیش نیز گور دسته‌جمعی دیگری کشف شد که بقایای غیرنظامیان از جمله زنان، کودکان و افراد مسن را در خود جای داده بود.

 

میدان عمومی

نورا حامد در مورد میدان عمومی که در مرکز شهر قرار دارد، گفت: «با توجه به این‌که میدان عمومی مرکز پرجمعیت منبج است، داعش در میدان مرتکب جنایت می‌شد و بنای یادبودی برای ارتکاب جنایات در میدان وجود داشت و پس از آزادسازی شهر، خانواده‌های قربانیان به اداره هجوم آوردند و خواستار برداشتن این بنای تاریخی شدند که یادآور جنایات داعش علیه فرزندانشان بود.»

وی به برخی از جنایات فجیع داعش در ملأعام مرتکب شد، اشاره کرد و گفت: «اولین جنایتی که داعش در ملأعام مرتکب شد، کودکی بود که بیش از ١۴ سال سن نداشت، علاوه بر این جنایات سنگسار زنان بود که آن‌ها در چاله‌ای در میدان قرار می‌دادند و سپس سنگسار می‌کردند و پس از آزادسازی شهر، چاله را پر کرده و با زمین هم سطح کردند.»

 

دادگاه داعش

نورا حامد در مورد ساختمان واقع در غرب هتل که داعش آن را به دادگاه تبدیل کرده بود، توضیح داد که «این ساختمان یکی از قدیمی‌ترین ساختمان‌های شهر منبج به حساب می‌آید که در زمان حکومت فرانسه ساخته شده است، اما در زمان تسلط داعش بر شهر، آن را سیاه رنگ کردند و به عنوان دادگاه خود استفاده کردند.»

وی افزود که «پس از آزادسازی شهر، مدیریت رنگ سیاه را از آن پاک نکرد تا شاهد جنایاتی باشد که داعش علیه مردم انجام می‌داد، زیرا دنیا چشمان خود را بر این جنایات می‌بندد.»

پس از آزادسازی شهر از دست داعش، شورای مدنی کمپین «آموزش قبل از غذا» را راه‌اندازی کرد. در زمان کنترل داعش، دانش‌آموزان دختر و پسر سال‌ها از تحصیل محروم بودند. به گفته‌ی نورا حامد، داعش تمامی مدارس را به دادگاه تبدیل کرده بود، از جمله مدرسه‌ی زیدان بن حنیضل که آن نیز به دادگاه تبدیل شد و مدارس پس از حذف بقایای داعش برای پذیرایی از دانش‌آموزان، بازسازی شدند.

 

هر بخش را دوباره بازسازی کنید

نورا حامد تأکید کرد که «با توجه به این‌که آموزش و پرورش زیربنای رنسانس جوامع است، برای رهایی از ایدئولوژی افراطی داعش که در منطقه کاشته بود، کمپین «آموزش قبل از غذا» راه‌اندازی شد. آزادسازی منبج به تغییر اساسی در واقعیت آموزش کمک کرد و سطح آموزش در تمام مدارس نوسازی شده، خوب شد. علاوه بر افتتاح مدارس، دفتر زبان‌ها و انجمن چرکس‌ها و ترکمن‌ها برای آموزش هر اتنیک به زبان مادری و احیای فرهنگ‌هایی که رژیم‌های قبلی به دنبال پاک کردن آن بودند، بازسازی شده است.

نورا حامد معاون ریاست مشترک شورای اجرایی مدیریت مدنی دموکراتیک هفتمین سالگرد آزادسازی شهر منبج از شر تروریسم داعش را تبریک گفت که «این روز را به مردم مقاوم شهر منبج و خانواده‌های شهدایی که فرزندان خود را در راه آزادسازی این شهر فدا کردند، تبریک می‌گوییم.»