خشونت خیابانی و پیامدهای آن برای زنان
هنگامی که مزاحمتهای خیابانی افزایش پیدا میکند و آزار به یک امر بدیهی و روزمره تبدیل میشود و حتی عموم نسبت به مشاهده چنین ناهنجاریهای اخلاقی بیتفاوت خواهند شد و به مرور قبح اجتماعی در جامعه از بین رفته که نتیجه آن تولد یک جامعه ناسالم خواهد بود.
شبنم توکلی
تهران - آزارهای خیابانی که در دسته رفتارهای آزارگرانه جنسی قرار میگیرد و بسیاری از زنان در سطح جهان با آن روبرو هستند، پدیدهای است که موجب تعرض به حیثیت و آبروی افراد شده و شخصیت مادی، معنوی آنان را تخریب میکند. معمولا در محیطهای کاری، خیابانی، هنری و... زنان بارها شاهد وقوع انواع مزاحمتها و آزارهای جنسی، کلامی و رفتاری میشوند. در پدیده آزار خیابانی آنچه مورد تهدید قرار میگیرد امنیت زنان است که متعاقباً شرایط جسمی و روحی آنان را تحت تأثیر قرار میدهد. آزارهای خیابانی آسیبهای متعددی را بر فرد، خانواده و جامعه وارد میکند واز جمله پیامدهای رایج آن، ایجاد ترس و احساس ناامنی و کاهش مشارکت اجتماعی زنان است.
زنان در بستر جامعه هر روز شاهد نوعی از آزارهای خیابانی هستند که توسط اکثریتی از افراد منحرف و بیمار جنسی صورت میگیرد از مزاحمت توسط اتومبیلهای شخصی گرفته تا مزاحمت کلامی، مزاحمت لمسی و مزاحمت لمسی در وسایل نقلیه انواع رایج مزاحمتهای خیابانی است که زنان روزانه تجربه میکنند. در نوعی از آزارهای خیابانی فرد با بهکار بردن الفاظ زشت و رکیک با نیت شهوانی برای زنان ایجاد مزاحمت مینماید، القای حس حقارت با تمسخر از ظاهر زن یا ایجاد حس اضطراب با تعریف از اندامهای جنسی و بیان متلکهای جنسی نمونهای رایج از آزارهای کلامی است که در بستر خیابان یا هر محیط عمومی دیگری با آن روبهرو میشوند. در نوع دیگری از آزارهای خیابانی فرد مزاحم با انجام حرکات و رفتاری آزارگرانه چون بستن راه، تعقیب کردن، تعرض بدنی و نگاههای شهوانی موجب هتک حرمت زن شده و احساس آرامش و آزادی را از او سلب میکنند و زمینهساز احساس شرم و بدبینی در او خواهند شد.
در نتیجه چنین مسائلی زن در بستر جامعه احساس آسودگی و امنیت نخواهد داشت و ترس و بیاعتمادی چنگ بر روح و روان او خواهد انداخت که موجبات افسردگی و خودکمبینی زنان خواهد شد چرا که بخش زیادی از فکر و انرژی آنان با وجود چنین مزاحمتهایی به تحلیل میرود.
نازنین ٢٣ ساله ساکن تهران میگوید: با هر تیپ و قیافهای هم که بیرون بروی باز شاهد نوعی از مزاحمت از طرف مردان پرسهزن میشوی خصوصاً در اماکن شلوغ مثل بازار یهو میبینی کسی تند تند پشت سرت راه میافتد و از بس این سناریو برایت تکرار شده که حرکت بعدی را خودت پیشبینی میکنی، اینکه قرار است در نزدیکترین برخورد دستمالی شوی و این حس خیلی بدی نسبت به جنس مخالف به آدم میدهد طوری که با خودت میگویی تمام مردان هوسران و شهوتباز هستند. گاهی اوقات میترسم چنین اتفاقاتی موجب تنفر همیشگی من از جنس مرد شود و به نظرم خیلی دشوار است که بتوانم در آینده به یک مرد اعتماد کنم.
زنی که مورد آزار خیابانی قرار گرفته گاهی دچار نوعی بدبینی در برخورد و ارتباط با افراد خواهد شد تا جایی که ممکن است این بدبینی به تنفر جنسی و اختلال در زندگی مشترک بینجامد، در مواقعی نیز زن در برابر فرد آزارگر مقاومت کرده و از خود دفاع میکند که ممکن است در نهایت دچار آسیبهای جسمی در نتیجه ضرب و شتم گردد.
گرچه زن در اینجا تنها یک آسیب دیدە است که از جانب دیگری امنیت و آرامش از او سلب گردیده و مورد تهدید و آزار قرار گرفته، با این وجود واکنش اطرافیان نسبت به عضوی از خانواده که دچار آسیب شده به مراتب دردآورتر از رفتار فرد آزارگر است. از نظر آنان آبرو و حیثیت خانواده در نتیجه رفتار و بهعبارتی وجود و حضور زن در اجتماع لکه دار شده، چنانکه گاهی به قصد تنبیه و توبیخ وی مانع از خروج او از منزل یا اشتغال و ادامه تحصیل او خواهند شد. در نتیجه موجی از ترس و نگرانی در دل خانواده ریشه میدواند تا جایی که گاهی حتی جرأت نمیکنند فرزندشان را هم به تنهایی روانه چنین جامعه ناامنی کنند در این میان فشار مضاعف برای زنان است چرا که محدودیتهایی بیش از پیش بر زندگی، فعالیت و روابط آنان اعمال میگردد و زن فرصتی برای شکوفایی و پیشرفت و سرزندگی نخواهد یافت. از یک طرف مشارکت اجتماعی و فرهنگی زنان خاصه زنان مذهبی با افزایش مزاحمتهای خیابانی کاهش مییابد چرا که دربردارنده هزینههای بیشتری برای آنان خواهد بود، از طرف دیگر میل به برقراری ارتباط با دیگران در نتیجه اختلال در روابط اجتماعی بهواسطه مشاهده رفتارهای نامعقول و غیرقابل پیشبینی و ایجاد احساس خطر در زنان کاهش پیدا میکند.
هنگامی که در یک جامعه مزاحمتهای خیابانی افزایش پیدا میکند مزاحمت و آزار به یک امر بدیهی و روزمره تبدیل میشود و حتی عموم نسبت به مشاهده چنین ناهنجاریهای اخلاقی بیتفاوت خواهند شد و به مرور قبح اجتماعی چنین انحرافاتی در جامعه از بین رفته که نتیجه آن گسترش فساد و فحشا و تولد یک جامعه ناسالم خواهد بود. آزارهای خیابانی در جامعه ایران نیز موجب کاهش حضور فعالانه زنان در جامعه شده که در آیندهای نزدیک موجبات مشکلات جسمی و روانی برای زنان خواهد بود.