خشونت جنسی یک معضل ریشەدار است و زنان به عدالت فوری نیاز دارند
خشونت جنسی از جمله موضوعاتی است که معمولاً زنان تمایل چندانی به افشای آنچه در معرض آن قرار گرفتهاند، ندارند؛ به ویژه اگر اعمالی صورت گرفته باشد که حرمت آنان را خدشهدار کرده و بنابراین مورد سرزنش اجتماعی قرار گیرند.
اسما فتحی
قاهرە- علیرغم تلاشهای فراوان فمینیستها و فعالان حقوق زنان برای مطرح نمودن موضوع خشونت جنسی علیه زنان در مصر و ترغیب زنان به افشای آنچه در معرض آن قرار گرفتهاند، همچنان موانعی همچون طرد اجتماعی باقی است که مانع بیان حقایق توسط زنان میشود.
مشکل اصلی خشونت جنسی، ناباوری والدین نسبت به روایت دختران است
«برای سالیان طولانی از رفتارهای ناهنجار عمویم رنج میبردم تا اینکه در سنین پایین منزل پدری را ترک گفتم. همچنان نمیتوانم دلیل اصلی مهاجرت خود به استان دیگر برای ادامه تحصیل و شروع به کار و اصرارم بر این موضوع را برای خانوادهام توضیح دهم.» این داستان تلخ زندگی هدی جمال (نام مستعار) است که مورد آزار و تجاوز جنسی درون خانواده قرار گرفته بود.
هدی جمال از کودکی مورد آزار و خشونت جنسی قرار گرفته بود. او سالها سکوت کرده و تلاش میکرد تا از شر این ماجرا رها شود. برای رهایی راههای مختلفی را بررسی مینمود. سپس تصمیم گرفت برای ادامه تحصیل در رشتهای که در استان محل سکونتشان وجود نداشت، درخواست بدهد. او مجبور شد خانه را ترک کند. چون خانوادهاش نمیتوانستند از او حمایت مالی کنند، به دنبال کار میگشت و مدام درباره آیندهای که در پیش داشت با آنها صحبت میکرد. اما هرگز به خانوادهاش نگفت که مورد تجاوز جنسی عمویش در «فضای خانوادگی» قرار گرفته است و سعی در فرار از آن دارد.
مشکل اصلی خشونت جنسی، ناباوری والدین نسبت به روایت دختران است. همانطور که وی توضیح داده، علاوه بر آن والدین در جستجوی توجیه و مطرح کردن ادعاهایی هستند که ابعاد بحران را کمرنگ میکند و معمولاً دختر را مقصر و محکوم مینماید. او تنها فردی نبود ک طعمە سکوت شدە است، بلکه بسیاری از زنان از یکسو از ترس بدنامی و از سوی دیگر برای فرار از رویارویی، سکوت اختیار کردهاند.
افزایش آگاهی و حمایت قانونی برای زنان آسیبدیدە ضروری است
سارە جمال وکیل دادگستری، از داوطلبان ابتکار حمایت حقوقی از زنان در سازمان «سناد»، معتقد است موضوع آزارها و خشونتهای جنسی علیه زنان، چه از سوی خود افرادی که متحمل این اعمال شدهاند و چه از سوی افراد علاقهمند به واقعیت زنان، کمتر مطرح میگردد؛ در حالی که متأسفانه جامعه معمولاً به دلیل همین موضوع، انگ تقصیر و مسئولیت را متوجه آنان مینماید.
وی تأکید کرد: افزایش آگاهی، یکی از مهمترین ابزارهایی است که زنان را تشویق میکند تا خشونتهای جنسیای را که متحمل شدهاند، افشا نموده و در برابر این اعمال سکوت نکنند. علاوه بر آن، نیازمند حمایتهای قانونی و آشنایی آنان با ابزارها و روندهای قضایی برای دریافت حقوقشان از طرق مختلف حقوقی هستیم. در سازمان سناد، ضمن حمایت از زنان و بازماندگان، با در نظر گرفتن توانایی آنها در افشای آنچه برایشان رخ داده، آنها را به انتشار شهادت خود جهت کمک به دیگران و شکستن سکوتشان تشویق میکنیم. چرا که آگاهی از روند پیگیری، به بسیاری از زنان کمک کرده و از ورودشان به چرخه معیوب سکوت و عواقب روحی آن محافظت مینماید.
وی توضیح داد نهادها در تلاشاند تا قانونی واحد علیه خشونتهای وارده به زنان تدوین کنند و به طور کلی به مقوله خشونت، به ویژه آن دسته که در خلوت خانهها روی میدهد، توجه ویژهای دارند؛ چراکه هنوز قانون خاصی در این حوزه وضع نشده است. افزایش آگاهی زنان میتواند به تحقق عدالت یاری رسانده و از زنان درون خانوادهها حمایت کرده و آنان را به گزارش این خشونتها ترغیب نماید؛ بنابراین توجه به این موضوع حائز اهمیت فراوان است.
«زنان از آزار و اذیت در وسایل نقلیەی عمومی رنج میبردند»
آسیبدیدگان خشونت جنسی نیازمند حمایت و صیانت بیشتر از حریم خصوصی و محرمانه ماندن اطلاعات فردی خویش میباشند. صابرین اسماعیل، هماهنگ کننده پروژههای توسعه در انجمن پیشگامان استان اسکندریه، تأیید نمودند که نهادها و انجمنهای مردمنهاد برای پیشگیری و مقابله با خشونت بهطور کلی، از جمله خشونت جنسی، تلاش مینمایند. ایشان تصریح کردند که این نهادها دورههای آموزشی – آگاهیبخشی را برای زنان برگزار میکنند که یکی از مهمترین موضوعات مطرح شده، خشونتی است که آنان در معرض آن قرار دارند. موارد تجاوز جنسی همراه با وحشت و سردرگمی شدید برای آسیبدیدگان است که نیازمند ارائه راهنمایی در خصوص راهکارهای مقابله و دریافت حمایتهای لازم، و همچنین فراهم نمودن فضایی امن برای ابراز دغدغههای قربانیان میباشد. ضمانت محرمانگی و صیانت از حریم خصوصی اطلاعات و مشخصات افشا شده توسط آسیبدیدگان از الزامات اساسی است.
صابرین اسماعیل با اشاره به اینکه نحوەی برخورد با آسیبدیدگان خشونت جنسی، دلیل اصلی عدم تمایل آنان به افشای ماجرا میباشد، خاطرنشان نمودند: در مراجعات برای طرح شکایت، اقداماتی از قبیل توجیه عامل یا عاملان حادثه از سوی جامعه و سرزنشهای پیاپی قربانیان با صحبت در مورد ظاهر آنان، صورت میپذیرد که علاوه بر ایجاد وحشت و هراس در زنان، موجب صرف نظر کردن آنان از ادامەی پیگیریها میگردد. ایشان با استناد به اقدامات شخصی خویش، تأکید نمودند تلاش برای اصلاح آگاهی عمومی از ضروریات بوده و این امر در دورەی کنونی -در مقایسه با سالهای گذشته- نتایج واقعبینانهتری در پی داشته است. همچنین افزودند، این دستاورد حاصل تعامل سازنده با زنان میباشد.
صابرین اسماعیل در خصوص موارد مطرح شده، توضیح دادند: اکثر زنانی که به کارگاههای آموزشی – آگاهیبخش حاضر میشدند، از آزار و اذیت در وسایل نقلیەی عمومی رنج میبردند که اثرات منفی بر آنها داشته است. بر همین اساس، تلاش شد تا با ارائەی آموزشهای لازم، زنان را برای مقابله با این پدیدەی ناهنجار و عدم پذیرش هر نوع اقدامی که موجب تضعیف جایگاه و حقوق انسانیشان گردد، توانمند ساخت.
صابرین اسماعیل با اشاره به ضرورت تحقق به موقع عدالت برای زنان، تأکید نمودند: تسریع در رسیدگی و جلوگیری از سرزنش یا تحمیل عواقب ناشی از حوادث رخداده برای فرد آسیبدیدە، از الزامات تشویق آنان به افشای ماجرا و گزارشدهی نسبت به خشونتهایی است که در معرض آن قرار دارند. به ویژه در مورد زنانی که متحمل خشونت جنسی شدهاند، زیرا طولانی شدن روند، موجب شک و تردید آنان نسبت به تحقق عدالت شده و مانع از پیگیری مسیرهای قانونی میگردد.