رفیف اسلیم

غزه- در یکی از اردوگاه‌های غرب غزه، زنان در تکاپوی زیباسازی محیط چادرها هستند. گاه با حصاری فلزی گرداگرد چادر و گاه با کاشتن گل‌وگیاه در گلدان‌ها یا چیدن سنگریزه‌ها، می‌کوشند جلوه‌ای زیبا به پناهگاه موقت خود بدهند و اندکی از صفای خانه‌های بمباران‌شده‌شان توسط نیروهای اسرائیلی را احیا کنند.

رهیفا شاهین، از زنان آواره، می‌گوید ایده سامان دادن به چادرش از موقعیت آن نشأت گرفت. چادرش در کناره اردوگاه قرار داشت و فضایی باز در برابرش بود. با خود اندیشید که این فضا را به محلی برای دورهمی و گفت‌وگو بدل کند تا مرهمی باشد بر زخم‌های روحی‌شان.

رهیفا شاهین عاشق رنگ سبز است. هرچند چادرش را روی ویرانه‌های سیمانی یک آپارتمان برپا کرده، اما کوشیده است با آوردن گلدان‌های بسیار و کاشتن انواع گل‌ها و گیاهان خوش‌عطر مانند ریحان و نعناع، به این فضای بی‌روح، رنگ و زندگی ببخشد.

او برای پاسداشت طبیعت رنج‌دیده غزه، به بازیافت روی آورده است. ظرف‌های پلاستیکی و هر وسیله‌ای را که از زیر آوار آپارتمانش بیرون کشیده، تمیز می‌کند و به عنوان گلدان یا وسیله‌ای دیگر به کار می‌گیرد. حتی نهال‌های کوچک رهاشده در کنار جاده‌ها را برمی‌دارد، دور چادرش می‌کارد تا سبز شوند و قد بکشند.

همت او تنها به بیرون چادر خلاصه نمی‌شود؛ فضای داخل را به آشپزخانه، اتاق‌خواب و کنجی برای دختربچه‌اش تقسیم کرده و حتی از میزهای شکسته مدارس، تختخوابی ساخته است. چادر حالا خانه اوست؛ پناهگاهی برای گریز از هیاهوی جنگ و مرگ و یافتن نیرویی برای تحمل وحشت بمباران‌های اسرائیل.

هر کس پا به چادرش می‌گذارد، آن را «شاله» (به معنی ویلا یا کلبه ییلاقی) می‌نامد؛ گویی از غبار مرگ و ویرانی به دنیای کوچک قصه‌ها، زیبایی‌ها و خنده‌هایی قدم گذاشته که از دل آتش سر برآورده‌اند. رهیفا از سختی‌ها هم می‌گوید: «پیدا کردن کاشی برای کف چادر در زمستان آسان نیست.» او زنان فلسطینی را فرامی‌خواند که نگذارند سختی زندگی در چادر، روحیه‌شان را تضعیف کند و بکوشند همان سبک زندگی پیشین در خانه‌هایشان را تا حد امکان ادامه دهند.

 

 

نعیمه سحویل نیز، همچون دیگر زنان فلسطینی که دل در گرو خاکشان دارند و از دیدن زمین‌های خشک خسته‌اند، شیفته کشاورزی است. وقتی آواره شد، در پناهگاه جدیدش خاکی حاصلخیز یافت. پس دست‌به‌کار شد و با توجه به گرانی سبزیجات، بذر گوجه‌فرنگی، فلفل، نعناع و ریحان کاشت تا شاید به‌زودی نیازش را خود تأمین کند.

نعیمه تعریف می‌کند که در روزهای بی‌آبی، سیراب کردن گیاهان دشوار بود، اما راهی یافت: او برای غلبه بر این مشکل، ظروف را بدون مواد شوینده کلردار می‌شست و از همان آب برای آبیاری گیاهانش استفاده می‌کرد. نعیمه اطمینان می‌دهد که این آب بازیافتی، نه تنها به گیاهان آسیب نمی‌زند، بلکه از هدررفت آن نیز جلوگیری می‌کند.

نعیمه سحویل می‌گوید خرید بذر و کود با این قیمت‌های سرسام‌آور، فشار مالی زیادی به او می‌آورد، اما تماشای قد کشیدن گیاهان و دیدن آفتاب بر برگ‌هایشان، تمام این سختی‌ها را قابل تحمل می‌کند. به گفته او، زن فلسطینی زیبایی، پاکیزگی و نظم را می‌پسندد و می‌کوشد حتی در دل چادر و اردوگاه، با هر امکانات ناچیزی که دارد، این سرشت خود را نمایان سازد.