«فروش تخمک و رحم اجاره‌ای»؛ کسب و کار پر سود بازار مکاره
در شرایط کنونی و زیر بحران اقتصادی، هستند کسانی که برای تأمین بخشی از نیازهای زندگی، به فروش تخمک و رحم اجاره‌ای روی می‌آورند.
سحر محمدی
خوی- عوامل بسیار زیادی در بارور شدن زوجین تأثیر دارند و تخمک‌گذاری یکی از اين عوامل است. در مواردی مانند جراحی یا کمبود تخمک، از روش اهدای تخمک استفاده می شود. برای زوجی که بچه‌دار نمی‌شوند از روش اهدا تخمک استفاده می‌شود و از یک زن دیگر گرفته می‌شود و برای طی کردن دوران حاملگی به رحم زن نابارور، منتقل می‌شود.
واسطه‌هایی که گاها با عناوین دلال شناسانده می شوند، جهت اهدای تخمک بین اهداکننده و گیرنده قرار می گیرند و شرایط اهداکنندگان تخمک را داشتن سن زیر ٣٢سال، متأهل، عدم مشکلات خونی، اعتیاد و رضایت همسر را عنوان می کنند.
فرایند اهدای تخمک که به «تخمک کشی» معروف است حدود دو هفته زمان می‌برد و سه بار باید فرد اهدا کننده به کلینک برود.
بیشتر واسطه‌ها در شهرهای بزرگ فعال هستند و درشهرهای کوچک، کمتر تخمک خرید و فروش می‌شود و اشخاصی که اهداکننده هستند، بیشتر به شهرهای تهران، تبریز، شیراز و اصفهان می‌روند چون در آنجا کلینک‌های بیشتری وجود دارد. همچنین کار واسطه را بیشتر افراد در شبکه‌های مجازی و مراکز غیرقانونی انجام می‌دهند و بعد با نرخ بیشتر، آنها را به مراکز پزشکی اهدا می‌کنند.
در همین زمینه بایک واسطه رحم اجاره‌ای که در بازار بین مشتری و خریدار است گفت‌وگویی داشتیم.
سانا.و در مورد نحوه جذب مشتری در بازار گفت: «خانواده‌ای که گیرنده است وقتی ناباور هستند از طریق پزشک در ایران اقدام می کنند و از روش اهداء تخمک استفاده می کنند و ما برای این کار واسطه می‌شویم و در این زمینه قانون خاصی وجود ندارد و ما در بازار سیاه به صورت غیر قانونی این کار را انجام می دهیم و هدف ما کسب در آمد است».
او در مورد زنان اهدا کننده می‌گوید: «معمولا کسی که بیماری رحمی نداشته باشد، خونش سالم باشد و بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت و بیماری قلبی نداشته باشد معمولا گزینه خوبی برای اهدا است كه اكثريت زنان جوان، به خاطر مشکلات مالی وادار به این کار می شوند و می‌گویند اگر مشکلی مالی نبود تن به این کار نمی‌دادیم».
همچنین در مورد تعیین قیمت در بازار می‌گوید: از دیگر موارد گزینشی که فرد اهدا کننده باید دارا باشد، خصوصیات و ظاهری استاندار و خاص می باشد درغیراینصورت، قابل پذیرش نیست.
سحر.م یکی دیگر از واسطه‌های رحم اجاره‌ای است، می‌گوید: «برای فروش تخمک و رحم اجاره‌ای قانون ثابتی وجود ندارد. همچنین افزود، اگر وضعیت اقتصادی بهتر بود شاید ماهم تن به این کار نمی دادیم. زنان جوان تحصیل کردەی زیادی مشغول این کار هستند، شاید در صورت شرایط عادلانه هیچ کدام مجبور به فروش ویا اهدا تخمک نبودیم».
وی در ادامه می‌افزاید: «معمولا این زنان از لحاظ مالی از قشر پایین هستند و همسران آنها هم بیکار هستند و به اهدای تخمک و جنین اجاره‌ای رضایت می‌دهند. ولی این زنان هم به صورت مکرر نمی‌توانند این کار را انجام دهند چون محدودیت دارد».
سیاست‌های ناکارآمد نظام مردسالاری
قانون مصوب شده در زمینه این‌گونه روش‌های درمان ناباروری، تحت عنوان «قانون نحوه اهدای جنین به زوجین نابارور» مصوب سال ۱۳۸۳ است و به نظر می‌رسد سایر روش‌های درمان ناباروری از جمله اهدای تخمک با اتکا به فتاوی مراجع تقلید و تأیید مقام قضایی انجام می‌شود. اهدای جنین بیش از ۲۰ سال است که تصویب شده است، اما هنوز قانونی برای اهدای تخمک وجود ندارد.
در طی این روند، از بدن زنان استفاده ابزاری صورت می‌گیرد و در ازای پول از آنها بهره‌کشی می‌کنند که این نقض آشکار حقوق وهويت زنان است. چالش‌های حقوقی، اخلاقی و پزشکی بسیار زیادی دارد؛ برای مثال احتمال ایجاد مشکلاتی مانند اطلاع نداشتن فرزندان از والدین ژنتیکی خود وجود دارد، همچنین وجود مشوق مالی می‌تواند منجر به عدم رضایت آگاهانه و آزادانه اهداکننده شود.
اهدای تخمک و رحم اجاره‌ای بیشتر به یک تجارت تبدیل شده است. اگر تنها مختص به حوزه پزشکی باشد و خانواده‌هایی که نمی‌توانند بچه داشته باشند شاید زیاد تأسف بار نباشد ولی رحم و تخمک زنان به کالای قیمتی در سراسر کشور تبدیل شده است که پول آن به جیب افراد سودجو، دلالان و مافیاهای پزشکی ريخته می شود. زنانی که زیر تبعیض جنسیتی و فقر اقتصادی هستند، روز به روز در این چرخه آسیب پذیرتر و نیازمندتر می‌شوند و در این بین به فروش تخمک و اجاره رحم روی می آورند. پول و کالا انگاری زنان پدیده ای تلخ هستند که روزانه بر بدن زنان قیمت‌گذاری می‌کنند.
این نیز ماحصل سیاست‌های ناکارآمد نظام مردسالاری و پدرسالاری ایران است که به دلیل تضادی که در جامعه به وجود آورده کاری کرده که زنان فرودست برای زیستشان مجبور شوند که رحم خود و روح و احساسات خود را به فروش بگذراند.