نزیهه بوسعیدی

تونس - زنان دارای معلولیت، به ویژه نابینایان، در معرض طرد اجتماعی و محرومیت قرار دارند، با این حال که قانون شماره ۵٨ مبنی بر مبارزه با خشونت علیه زنان در تونس وجود دارد، اما این قانون عملاً تنها بر روی کاغذ باقی مانده و به اجرا درنیامده است.

نبیله اسماعیل، ریس انجمن بین‌المللی نابینایان دار نبیله، از طریق ارتباط با خبرگزاری ما، پیامی به زنان در سراسر جهان ارسال داشت، مبنی بر اینکه زنان باید همواره در مسیر پیشرفت گام بردارند، مجهز به قدرت، اراده و باور محکم بوده و در برابر ناتوانی‌ها تسلیم نشوند. وی تأکید کرد که زنان باید با وجود موانع و چالش‌هایی که با آن مواجه هستند، به حقوق خود دست یابند.

او در ادامه بیان داشت: «زن نصف جامعه را تشکیل می‌دهد، چه مورد پسند واقع شود یا نه. او جزئی غیرقابل انکار و اساسی است. زنان معلول به ویژه دارای اراده‌ای قوی هستند. مادران نابینا وجود دارند که فرزندانی به مشاغلی چون پزشکی، مهندسی و اقتصادی تبدیل کرده‌اند.»

وی به چالش‌هایی که زنان نابینا با آن مواجه هستند، اشاره کرد و افزود: «زنان نابینا از طرد شدن و حاشیه‌نشینی رنج می‌برند، حتی با وجود قانون شماره ۵٨ که برای مبارزه با خشونت علیه زنان طراحی شده است و می‌توانست از آنان محافظت کند، اما متأسفانه این قانون عملاً تنها بر کاغذ باقی مانده است.»

 نبیله اسماعیل به موردی از خشونت اشاره کرد که توسط رسانه‌های متعددی پوشش داده شده بود؛ موردی که در آن یک زن نابینا و فرزندانش مورد آزار قرار گرفته بودند، ولی با کمک این انجمن و وکالت از جانب ایمان معتوق، توانستند به حقوق خود دست پیدا کنند.

وی توضیح داد که زمانی که یک زن نابینا از بی‌عدالتی و خشونت شکایت می‌کند، اغلب با سوالاتی نظیر «چه کسی به تو گفت که فلان شخص تو را مورد خشونت قرار داده است؟ چطور می‌توانی او را شناسایی کنی؟» مواجه می‌شود، بی‌آنکه درک شود نابینایان دارای حس شنوایی بسیار قوی‌ای هستند که به آنها امکان تشخیص افراد را می‌دهد. او پیشنهاد داد که افرادی که به شکایات این گروه گوش می‌دهند، باید آموزش‌های لازم را دریافت کنند.

او بیان کرد که برای دفاع از حقوق خود قادر به بهره‌گیری از خدمات وکیل نیست و در یافتن فردی که در کنارش ایستاده و به او کمک کند، با مشکل مواجه است. در دفاتر پلیس، خواندن صورت جلساتی که توسط افسران پلیس تهیه می‌شود برایش ممکن نیست، چرا که این اسناد به خط بریل نگاشته نشده‌اند. انجمنی که نبیله اسماعیل نمایندگی می‌کند، کمپینی را برای ترویج استفاده از خط بریل در نهادهای دولتی و مکان‌های عمومی، خواه خصوصی یا دولتی، آغاز کرده است. همچنین، به تجهیز ایستگاه اتوبوس «باب علیوه» در پایتخت تحت نظارت وزارت حمل و نقل اشاره کرد و ابراز امیدواری نمود که این اقدام گسترده‌تر شود. او یادآوری کرد که هنوز آمار دقیقی از تعداد زنان و دختران نابینا در کشور موجود نیست.

نبیله اسماعیل بیان کرد: «زنان نابینا و کم‌بینا از اشکال مختلف خشونت، از جمله خشونت جنسی، لفظی، آزار و اذیت، و خشونت اقتصادی، رنج می‌برند. آنها را برای مدت چهار سال بدون هیچ قرارداد کاری استخدام می‌کنند و سپس بی‌آنکه هیچ تعهدی نسبت به آنها وجود داشته باشد، کنار می‌گذارند. همچنین، بعضی از خانواده‌ها با یک بی‌تفاوتی مطلق با زنان نابینا در منزل رفتار می‌کنند، با این باور که آنان قادر به انجام هیچ کار مفیدی نیستند، در حالی که واقعیت این است که آنان توانایی انجام دادن بسیاری از کارها، کار کردن، تحصیل کردن، و خواندن را دارند و ما شاهد استعدادهای برجسته در زمینه‌های متنوع هستیم.»

انجمن بین‌المللی نابینایان دار نبیله، که در سال ٢٠٢٠ تأسیس شده، به عنوان یک نهاد عمومی فعالیت می‌کند و خدمات خود را به افراد دارای معلولیت بینایی، شامل نابینایان و کم‌بینایان، ارائه می‌دهد. این انجمن به تقویت و توانمندسازی اعضای خود از طریق ارائه خدمات در زمینه‌های بهداشتی، اجتماعی، آگاهی‌بخشی، آموزشی و همچنین برنامه‌های آموزشی ورزشی می‌پردازد.

وی بر اهمیت مشارکت سیاسی افراد دارای معلولیت بینایی تاکید کرد و اظهار داشت که این گروه قادر است در تمامی عرصه‌ها کارایی و تأثیرگذاری چشمگیری داشته باشد. اشاره کرد که دو فرد از جامعه نابینایان به عنوان نامزد در انتخابات معرفی شده‌اند، نشان‌دهنده آن است که زنان نابینا نیز می‌توانند در صحنه‌های سیاسی فعالیت کنند، به شرطی که از حمایت مالی و معنوی برخوردار باشند.

او تصریح کرد: «برخی تصور می‌کنند زنان نابینا نمی‌توانند در عرصه‌های سیاسی فعالیت کنند، اما نادانسته از اراده و انگیزه معنوی قوی‌تری که در درون آن‌ها وجود دارد، غافلند.»

در رابطه با وضعیت آموزشی افراد دارای معلولیت بینایی در تونس بیان کرد که بسیاری از زنان با معلولیت بینایی در سطوح ابتدایی و متوسطه ادامه تحصیل می‌دهند، اما در سطح دانشگاهی، حضور آن‌ها به میزان قابل توجهی کمتر است. با این حال، تعدادی از آن‌ها در حال تحصیل در رشته‌های خبرنگاری و علوم ارتباطات هستند. بر همین اساس، نیاز به گسترش و ترویج زبان بریل بسیار احساس می‌شود. او همچنین اشاره‌ای به فعالیت‌های انجمن در زمینه آگاهی‌رسانی به مادران درباره اهمیت آموزش خودکفایی به فرزندان معلول خود داشت.

در پاسخ به پرسشی درباره شنیده شدن صدای جامعه مدنی در تونس و وضعیت زنان در دستیابی به موقعیت‌های تصمیم‌گیری، نبیله اسماعیل تأکید کرد که نگاه جامعه به زنان اغلب با تحقیر همراه است. از این رو، ضروری است که زنان حضور خود را در همه عرصه‌ها قویاً مطرح کرده و نقش‌آفرینی فعالی داشته باشند.