لینا خطیب

ادلب -  بسیاری از زنان در ادلب با خشونت خانگی از سوی همسران یا بستگان خود روبرو هستند. کنترل و سرپرستی بر آنها تحمیل می‌شود. همچنین، نگرش منفی اجتماع به آنها وجود دارد که باعث شده تعدادی از زنان، خشونت جسمی و روانی را نپذیرفته و از باورهای رایج در بیشتر مناطق که بر اساس تعصبات و سنت‌های اشتباه علیه زنان شکل گرفته، فاصله بگیرند.

سمیرە علاوی، ۳۱ ساله، اهل شهر سلقین در شمال ادلب، دیگر نمی‌تواند خشم و حملات مکرر همسرش به خود و سه فرزندش را تحمل کند. وی در این باره می‌گوید: «بالاخره تصمیم گرفتم او را ترک کنم و با فرزندانم از او دور شوم.»

او تأیید کرد که همسرش با او بدرفتاری می‌کند و به دلایل مختلف او را مورد ضرب و شتم قرار داده و به او ظلم می‌کند. همچنین به بهانه اینکه به او حسادت می‌کند، از خروج او از خانه و حتی رفتن به دیدار خانواده‌اش جلوگیری می‌کند. وی همچنین دائماً بچه‌ها را کتک می‌زند و حتی نوزاد یک سال و نیمه‌اش نیز از آسیب در امان نمانده است.

وی توضیح داد که با اتکا به خود و یافتن شغلی برای تأمین مخارج خانواده و فرزندانش، توانسته با محیط اطراف و به ویژه پدر و برادران خود مقابله کند. وی گفت: در یک سازمان خیریه به عنوان نظافتچی مشغول به کار شده‌ام و دیگر به کسی نیاز ندارم. زمان آن رسیده است که بدون تجربه ضرب و شتم و آزار جسمی و کلامی به زندگی ادامه دهم.

براءة الحسن ۲۰ ساله که از همسرش جدا شده و علیه او شکایتی ثبت کرده، در اظهاراتی بیان کرد: والدینم مانع از ادامه تحصیل من در ۱۵ سالگی شده و مرا مجبور به ازدواج با پسرعمویم کردند، اما زندگی با او شبیه جهنم و غیرقابل تحمل بود. ساده‌ترین اختلاف‌نظرها به سرعت به ضرب و شتم منتهی می‌شد. او مانند بسیاری از مردان، ضرب و شتم همسر را نوعی تنبیه قلمداد می‌کرد.

وی در اظهاراتی با صدایی پر از غم بیان کرد: روزی نبود که همسرم مرا مورد ضرب و شتم قرار ندهد. من دو سال با او زندگی کردم و طعم تلخ آن را چشیدم. چندین بار به خانه پدرم بازگشتم، اما هر بار مرا مجبور به بازگشت نزد همسرم می‌کردند زمانی‌که من در ابتدای دوران بارداری اولم بودم، خشونت‌ها به اوج خود رسید. همسرم مرا به شدت کتک زد تا جایی که سقط جنین کردم. پس از آن تصمیم گرفتم از او جدا شوم و علیه‌اش شکایت کنم. با اصرار اعلام کردم دیگر هرگز به زندگی با او بازنخواهم گشت.

براءة الحسن در ادامه سخنان خود توضیح داد که اکنون با این تصور کە او «مطلقە» است از سوی جامعه محکوم می‌شود، اما خود او به آن توجهی نمی‌کند. وی افزود: تصمیم گرفتم به مدرسه بازگردم تا دوباره رویایم را پیگیری کنم، تحصیلم را ادامه دهم و به هدفم که معلم کودکان شدن است، برسم.

 این زن ۲۰ ساله تأکید کرد که رویایش را محقق کرده و شغل مناسبی در یکی از مدارس شهر به دست آورده است. وی همچنین از نظر مالی مستقل شده و به خانواده‌اش در هزینه‌ها کمک می‌کند.

براءة حسن در اظهاراتی تأکید کرده است که خانواده و بستگانش از او خواسته‌اند تا از حقوق قانونی خود در قبال همسر سابقش صرف‌نظر کند. اما پس از آزادی همسر سابق از زندان که حدود ۶ ماه زندانی بوده، وی سعی در ممانعت از ادامه زندگی عادی براءة حسن داشته است. همسر وی، خواستار بازگشت او بوده و او را به طور مکرر تهدید به مرگ کرده است که اگر با مرد دیگری ازدواج کند، او را خواهد کشت. با این حال، براءة حسن بر موضع خود مبنی بر جدایی قطعی پافشاری کرده و گفته است که هرگز عقب‌نشینی نخواهد کرد.

سمیره خطیب، زن ۲۷ ساله‌ای که از روستاهای حلب به شهر ادلب آواره شده، با استقلال و زندگی به همراه فرزندش، نگاه جامعه را به چالش کشیده تا از خشونت برادر و همسر برادرش رهایی یابد. وی در اظهاراتی بیان کرد: پس از مرگ همسرم بدون حامی و محافظ باقی ماندم و برای امرار معاش به خانه برادرم رفتم که به منظور راضی نگه داشتن همسر خود، با من بدرفتاری می‌کرد، مرا می‌زد و با الفاظ تحقیرآمیز خطاب قرار می‌داد.

سمیره خطیب در ادامە سخنانش تأکید کرد: سرانجام تصمیم گرفتم خانه برادرم را ترک کنم.  یک خانه کوچک اجاره نمودم و به بافتن پشم و کار در مزارع به منظور تأمین معاش خود و فرزندم به شکلی شرافتمندانه پرداختم. وی بیان می‌کند: زندگی‌ام کاملاً تغییر کرده است، زیرا از واقعیت تحقیر، ضرب و شتم و خشونت دور شده‌ام.

سمیره خطیب در ادامه سخنانش تأکید کرده که خود او از خشونت رهایی یافته، اما بسیاری از زنان مورد خشونت ترجیح می‌دهند سکوت اختیار کنند، به دلیل وحشت از واکنش جامعه‌ای که برای پایبندی به سنت‌ها و رسوم سخت‌گیرانه شهرت دارد.

نوال سید، ۳۳ ساله، مشاور اجتماعی اهل شهر سرمدا در شمال ادلب، دلایل افزایش خشونت خانگی علیه زنان را در سال‌های اخیر جنگ تشریح کرد. وی گفت: شرایط بد معیشتی ناشی از آوارگی و پناه‌جویی و همچنین از دست دادن نقش سنتی مرد در تأمین مالی و محافظت از خانواده، در کنار وضعیت نامساعد اقتصادی و فقدان درآمد یا فرصت شغلی، از جمله دلایل اصلی گسترش خشونت خانگی بوده‌اند.

نوال سید تأکید کرد که خشونت علیه زنان اقدامی مجرمانه است، اگرچه بسیاری از اشکال آن از لحاظ قانونی جرم‌انگاری نشده است. با این حال، اغلب منجر به افسردگی، اضطراب یا انزوای اجتماعی زنان می‌گردد. در کنار آن، زندگی در یک رابطه خشونت‌آمیز به اعتمادبه‌نفس و توانمندی‌های زنان نیز آسیب وارد می‌کند.

وی اشاره کرد که برخی زنان با مشکلات مالی مواجه هستند که ترک شریک خشونت‌گر را برای آنها دشوار می‌سازد. به همین دلیل، وی توصیه می‌کند خانه‌های امنی برای این زنان فراهم شود و خط تلفنی رایگان و ٢۴ ساعته در تمام ایام سال برای گزارش خشونت‌های خانگی راه‌اندازی گردد. نوال همچنین خواستار دسترسی زنان قربانی به ابزارها و حمایت‌های اولیه شد. وی توصیه کرد که هم زنان و هم مردان نسبت به خطرات خشونت‌های خانگی و تأثیرات منفی آن بر کل خانواده آگاه‌سازی شوند.