شبنم توکلی

تهران- با نگاه کردن هر محله و خیابان از تهران، چندین آرایشگاه زنانه را مشاهدە می‌كنید. آرایشگری امروز برای اکثر زنان جزو آن دسته از مشاغل جذاب و پرطرفداری است که گاه چون سکوی پرتاب زندگی بسیاری از فعالان در این حوزه را این رو به آن رو می‌سازد. ورود به مشاغل آرایشگری مدرک تحصیلی خاصی نمی‌خواهد، کافی است در حوزه مدنظر خود با گذراندن یک دوره آموزشی و تهیه وسایل موردنیاز کار خود را شروع کنی یعنی به سرمایه چندانی نیاز نیست از این‌رو برای اکثر زنانی که مدرک تحصیلی و سرمایه چندانی برای آغاز به‌کار ندارند شغل محبوبی است. به علاوه بسیاری از محدودیت‌های دیگر مشاغل را ندارد، مثل محدودیت زمان فعالیت یا لزوم پوشش مناسب با عرف اجتماع و پرداخت دستمزد از طرف صاحب‌کار و همینطور در برابر محیط پر تنش ادارات و شرکت‌ها محیطی شاد و سرزنده و دور از استرس و تنش‌های رایج می‌باشد.

زهرا.م ٢۶ ساله،  ٢ سال است که در لاین کاشت ناخن مشغول به‌کار است. او در خصوص شروع به کار خودش می‌گوید: لیسانسم را از دانشگاه تهران گرفتم یک سالی را برای یک شرکت کار کردم که علی‌رغم زمان زیادی که از من می‌گرفت فقط برایم خستگی باقی می‌گذاشت، از صبح تا شب برای حقوقی کم باید با کلی آدم سروکله می‌زدم نه پول خوبی می‌دادند نه بیمه داشتم. چند سال درس خوانده بودم و حالا داشتم کاری انجام می‌دادم که هیچ ربطی به تحصیلاتم نداشت و این برایم خیلی ناراحت کننده بود ولی چاره‌ی دیگری هم نداشتم. من ادبیات خوانده بودم و برای یک دانشجوی ادبیات در اینجا شغل مناسبی تعریف نشده است، اصلا جایگاهی در این جامعه ندارد چه برسد به اینکه بخواهند شغلی برای آن تعریف کنند. از طرفی دیگر من سال‌ها بود که برای نیازهای شخصی خودم بە آرایشگاه می‌رفتم، یک روز که در مورد سرخوردگی و نارضایتی از محیط کار و فعالیتم به صاحب آرایشگاه گفتم به من پیشنهاد کار داد که به نظرم پیشنهاد بدی هم نبود چون هربار که به آرایشگاه می‌رفتم کلی مشتری داشتند فضای آرایشگاه هم برای من حکم استراحتگاه را داشت هربار که می‌رفتم حسابی از آنجا انرژی می‌گرفتم بنابراین پیشنهادش را قبول کردم مدتی کمک آرایشگر بودم و سپس با گذراندن دوره کاشت ناخن و گرفتن مدرک همانجا مشغول به کار شدم.

او می‌گوید: محیط آرایشگاه در کل محیط سرگرم‌کننده‌ای است هرچقدر هم درگیر مشکل باشی آنجا آنچنان مشغول می‌شوی که همه‌چیز را فراموش می‌کنی، هر روز با کسی آشنا می‌شوی، زنانی که برای چند ساعت برای انجام خدمات در آرایشگاه می‌نشینند و چون محیط زنانه است خیلی راحت از خودشان و از زندگی‌هایشان می‌گویند، اینطور زمان هم برای ما خیلی زود می‌گذرد از طرفی دیگر صاحب آرایشگاه چون خودش یک زن است شرایط من به عنوان یک زن را بهتر درک می‌کند، خیلی هوای من را دارد از بسیاری جهات مراعاتم را دارد، اوایل تنها امیدم به او بود هر مشتری که به آرایشگاه می‌آمد من و لاین کاریم را به آنها معرفی می‌کرد اینطوری کم کم مشتری‌های خودم را پیدا کردم تا الان که کلی مشتری دارم و سرم شلوغ شده و از کارم راضی‌ام.

بنفشه.ک  ٢٧ساله، یکی دیگر از زنان آن آرایشگاه است. او می‌گوید: چهار سال است که در آرایشگاه کار رنگ مو انجام می‌دهم از همان روزی که پایم را آرایشگاه گذاشتم گفتم دیگر محال است شغل دیگری را دنبال کنم اینجا همه زنیم خیلی از مشکلاتی را که ممکن است در یک محیط شغلی عمومی داشته باشیم اینجا نداریم اینجا زنان هر لباسی که دوست داشته باشند می‌پوشند، لزومی ندارد چندین ساعت با مقنعه و مانتو شلوار مثل ربات پشت میز بنشینی و در حالیکه از گرما و از خستگی داری از حال می‌روی برای صاحب کارت لبخند بزنی آخرش هم هروقت باب میلشان رفتار نکردی با یک اشاره از کار بیکارت کنند، یا اینکە داد و فریاد مردم را تحمل کنی، برای افزایش حقوقت دست به دامن کسی شوی و برای چند تومن افزایش هر ذلتی را از صاحب‌کارت قبول کنی. اینجا همه زنیم، هر ناراحتی که داشته باشیم هرگونه کسالتی که باشد با هم راحت درمیان می‌گذاریم و همدیگر را درک می‌کنیم اینجا هر کسی کاری را انجام می‌دهد، اما در کل همە مانند مشاورند، خیلی وقت‌ها که از لحاظ روحی خسته می‌شویم به همدیگر پناه می‌بریم و به هم راه‌حل می‌دهیم. من که آرایشگاه برایم حکم خانه دومم را پیدا کرده و واقعا با عشق و علاقه کار می‌کنم چون خود واقعیم هستم و مجبور نیستم برای کسی نقش بازی کنم اینجا هرقدر تلاش کنی همانقدر پول درمی‌آوری ولی هرجای دیگری که باشی، شب تا صبح دوندگی کنی اندازه تلاشت به تو پول نمی‌دهند اینجا عمرمان تلف نمی‌شود و پیشرفت‌مان به خودمان بستگی دارد، هر سال که می‌گذرد تعداد مشتری‌هایمان بیشتر می‌شود و در عوض درآمد ما هم بیشتر می‌شود.

شیرین.ب ٢۶ ساله که یکی دیگر از زنان آرایشگاه است، می‌گوید: من هم ٣ سال است اینجا کار می‌کنم اوایل خانواده‌ام و خصوصا پدرم موافق با کار کردنم در آرایشگاه نبودند چون فکر می‌کردند زنی که در آرایشگاه کار می‌کند زن خوبی نیست و خانوادە نمی‌تواند او را کنترل کند، فکر می‌کنم این بخاطر باور حاکم در جامعه سنتی ما بود، در زیر پوست این شهر هنوز هم هستند کسانی همچون خانواده من که از نظر آنها زن خوب زنی است که تمام وقت در خدمت همسر و فرزندانش باشد و هیچ وقتی برای خودش نگذارد. البته چند سالی است به لطف فضای مجازی این تابو شکسته شده، اینستاگرام را که باز می‌کنی هزاران پیج از زنان آرایشگری می‌بینی که با افتخار از خودشان و لاین کاریشان عکس به اشتراک می‌گذارند زنانی که با عشق کار می‌کنند و هزاران نفر دنبال کننده دارند و این فعالیت چنان در میان زنان گسترش پیدا کرده که حتی یک فضای رقابتی هم میان آنها شکل گرفته و این خیلی خوب است چون از یک طرف آن باورهای سنتی و کهنه دارند ناپدید می‌شوند و از طرفی دیگر شاهد حضور موج بزرگی از زنان هستیم که به بازار کار وارد می‌شوند و تجربه حس خوش استقلال مالی را خواهند داشت.