«آنچه در قلب هر کتاب فروش جریان دارد مبارزهای قوی و توقفناپذیر است»
شیوا با اشارە بە اینکە پس از انقلاب ژن ژیان آزادی کتابهای ممنوعە فروش بیشتری دارند میگوید:کتابهایی مثل جنس دوم، مانفیستهای یک فمنیست،ما همه باید فمینیست باشیم، سرگذشت ندیمه، خودت باش دختر، کتابهایی هستند که مخاطبان زیادی در بین زنان دارد.
لارا گوهری
مهاباد- انقلاب زن،زندگی،آزادی در سرتاسر ایران مردم را به سمت و سوی افزایش سطح کتاب خوانی، دانش و آگاهی مخصوصا بالابردن سطح سواد سیاسی برده است. میتوان جایگاه کتاب را در این قیام همانند تمام قیام و انقلابها مهم دانست و پلمب برخی کتاب فروشیها و ممنوع کردن فروش برخی کتابها دلیلی بر اثبات این واقعیت است که چه در جمهوری اسلامی و چه در حکومت پهلوی و تمام حکومتهای دیکتاتوری رخ داده است، زیرا کتابها حاوی دانشاند و دانش قدرت است. همین قدرت برای کسانی که در مسند حکومتاند خطرناک است به همین دلیل آسانترین و مطمئنترین راه برای کنترل مردم و تودهها ممنوع کردن کتابها است. افزایش درخواست و فروش برخی کتابهای خاص و حتی ممنوعه در طول این قیام کتابفروشیها را متحول کرده است.
طبق بررسیهای میدانی و گفتوگو با چند کتابدار و کتاب فروش، بعد انقلاب ژینا تمایل مردم به خواندن کتاب بیشتر شده است و مردم بیشتر کتاب تهیه میکنند. در همین راستا با یک کتابفروش دیداری داشتیم و در مورد وضعیت فروش کتاب پس از آغاز این انقلاب گفتوگویی داشتیم.
شیوا.م در مهاباد کتابفروشی دارد او در مورد فروش کتابهای ممنوعه میگوید: «این کتابفروشی را سالهای زیادی است که اداره میکنم و اینجا کتابهای متفاوتی برای فروش داریم و متقاضیان کتاب با هر سلیقهای میتوانند کتابهای خود را پیدا کنند. ممنوعیت فروش کتاب اتفاق تازهای نیست و از دورهی پهلوی در ایران قوت گرفته است و در زمان پهلوی فقط کتابهایی که مورد تایید حکومت بود چاپ میشد و کتابهای آگاهی بخش ممنوعه به عنوان تله برای مردمی بود که خواستار آن بودند.
با اشارە بە وضعیت ممنوعیت فروش برخی کتابها در طول تاریخ و اکنون، میگوید: آن زمان چند کتاب فروشی در تهران فقط کتابهای ممنوعه داشتند که پس از فروش کتاب خریدار آن در مدت زمان کمی توسط ساواک دستگیر میشد. در جمهوری اسلامی بیشتر با فروشندگان و پخش کنندگان کتابهای ممنوعه برخورد میشود و کتابفروشیهایی بودهاند که به خاطر فروش کتاب دستگیر و زندانی شدهاند و در میان دوستان خودم شاهد تجربههای مشابه بودهام که تنها به خاطر داشتن کتابهای ممنوعه سه ماه و شش ماه در حبس بودهاند.
شیوا در مورد فروش کتابهای ممنوعە میافزاید: برخی کتابها در خارج از ایران به چاپ میرسند و نمیتوان آنها را در دید عموم قرار داد و حتی بعضی کتابها هم هستند که با مجوز ارشاد چاپ نشدهاند و یا زمان چاپشان به خیلی وقت پیش برمیگردد که برای آن دسته از کتابها یا نسخ ی pdf و یا نسخهی کپی شده عرضه میشود اما آنچه که جالب است در این قیام کتابهایی که حتی اجازهی چاپ هم دارند به نحوی محتوای ضد حکومتی دارند چون اساس این حکومت دیکتاتوری است و دانش و انسان آگاه امروز دیکتاتوری را قبول نمیکند.
در مورد فروش کتاب بعد قیام ژینا میگوید: «در طول جریانات اخیر فروش و درخواست برخی کتابها تغییر کرده است و کتابهایی که مربوط به آموزش زبان کوردی است فروششان بسیار بیشتر شده است و پدر یا مادری که برای خودش کتاب آموزشی کوردی میخرد برای کودکش هم میخرد. کتابهایی که مربوط به سیاست، حقوق زنان، جامعه شناسی و زندگینامهی شخصیتهای خاص یا رهبران سیاسی است درخواست چشم گیری داشته است. بعضی کتابها را هم خودمان وقتی درگفتوگو با مشتری متوجه سلیقه و علاقهاش میشویم به آنها پیشنهاد میدهیم البته وقتی کاملا به او اعتماد کنیم».
وی در ادامه میافزاید:« کتابی همانند قلعهی حیوانات جورج اورل، ریشههای توتالیتاریسم هانا آرنت، قدرت بی قدرتان و جنبشهای نوین اجتماعی انریک لارنا، در برابر استبداد تیموتی اسنایدر و... از کتابهایی است که خودمان به مشتریهایی که میخواهند بیشتر به اوضاع حاضر آگاه شوند و یا به دنبال آگاهی و سواد کاربردی هستند پیشنهاد میکنیم. همچنین کتابهایی مثل جنس دوم، مانفیستهای یک فمنیست،ما همه باید فمینیست باشیم، سرگذشت ندیمه، خودت باش دختر و ... از سری کتابهایی است که مخاطبان زیادی در بین زنان دارد».
در مورد جوانانی که از خواندن کتابهای درسی خسته شدهاند و به کتاب فروشی میروند میگوید:« بسیاری از نوجوانان و جوانانی که به ما مراجعه میکنند از دانشهای تحمیلی و تحریف شدهی کتابهای درسی خسته شدهاند. خیلی از دانش آموزان که برای خرید کتاب کمک درسی مراجعه میکنند میگویند کتاب تاریخمان پر از دروغ است یا کتاب دینی برای ما جذاب نیست. به عنوان کسی که خود را مسئول میدانم به نوجوانی که شوق خواندن دارد بر اساس علاقهاش و برای آنکه از کتاب خواندن دور نشود کتابی بر اساس سن و علاقهاش پیشنهاد میدهم و به نوجوانها کتاب هم هدیه میدهم تا مشتاقتر شوند. در قیام اخیر نوجوانان و جوانان دنبال کتابهایی بودند که بتوانند درست و غلط وقایع را تشخیص دهند و آگاه مبارزه کنند».
در مورد افزایش کتابخوانی جامعه میگوید: «قیام زن،زندگی،آزادی دقیقا ما را در راه بالا بردن دانش و آگاهی در کنار فرهنگ و تمدن قرار داده است و این را از آمار و محتوای کتابهایی که به فروش میرسد میبینم. جوانان و مردم ما راه آگاهی و دانش را برای مبارزهی خود انتخاب کردهاند. به تازگی به یک مغازهی لباس فروشی رفتم و یک فروشندهی خانم در حین کار و در ساعتی که مشتریهایش کم بود مشغول خواندن کتاب بود. شاید همه یک زن را میدیدند که کتابی در دست دشت اما من قویترین سلاح دنیا را در دست های یک زن دیدم و این یعنی مبارزه در جریان است. من و همکارانم حتی از سوی ادارهی اطلاعات بارها زیرفشار بودهایم و یا مجبور شدهایم برخی کتاب ها را از لیست کتابهایمان حذف کنیم اما آنچه که در قلب هر مرکز فروش کتابی جریان دارد مبارزهای قوی و توقفناپذیر است که چون جوانهای سر سخت از زیر سنگهای سانسور و خفقان سر بیرون میآورد».