هدیل عمر

ادلب- گزارش‌ها حاکی از آن است کە زنان و سرپرستان خانوار در شهر ادلب، در اثر شرایط سخت معیشتی و مواجهه با خشونت‌های جسمی و فقر شدید، گاهاً خود را مجبور به انتخاب خودکشی می‌بینند. این شرایط دشوار، آنها را در موقعیت‌های سخت و انتخاب‌های دشوار قرار می‌دهد و منجر می‌شود به پایان دادن به زندگیشان بیندیشند.

از جمله می‌توان به سعاد رمضان، ٢۵ ساله، اشاره کرد که ساکن اردوگاه‌های شمال ادلب است. وی پس از طلاق از همسری که به طور مداوم او را مورد آزار قرار می‌داد، مورد بدرفتاری خانواده و برادرانش قرار گرفته و تلاش کرده خود را از بالکن طبقه چهارم منزل مسکونی‌اش به پایین پرت کند.

سعاد رمضان، با چشمانی اشک‌آلود و صدایی لرزان از گریه می‌گوید: «زندگی‌ام پس از طلاق چندان تغییر نکرده است.»  او در ادامه به خشونت‌ها و بدرفتاری‌های پدر و برادرانش اشاره می‌کند که پس از جدایی از همسری که بارها او را مورد آزار جسمی و روحی قرار داده بود، با او رفتار کرده‌ است.

وی در ادامه می‌افزاید: ضرب و شتم‌های شدید همسر سابقش منجر به دو سقط جنین پیاپی او شده بود که این امر وی را مجبور به تصمیم گیری در مورد طلاق کرد. اما طلاق در جامعه‌ای با نگاه کلیشه‌ای نسبت به زنان، آسان نبود. علاوه بر این، سعاد رمضان ملزم به رعایت سبک زندگی ویژه‌ای بود که او را در زندان سنت‌ها نگه می‌داشت و امکان معاشرت اجتماعی یا حتی خروج از خانه را از او سلب می‌کرد.

او اشاره می‌کند این دومین باری است که تلاش به خودکشی می‌کند. او پیش از این نیز با خوردن دوز بالایی از قرص‌ها تلاش به خودکشی کرده بود. سعاد رمضان دلیل اقدام مجدد به خودکشی را خشونت‌های کلامی و جسمی و بدرفتاری‌های خانواده‌اش پس از طلاق از همسری عنوان می‌کند که با او ازدواج اجباری داشته است.

آمارها نشان می‌دهد امسال تاکنون ١٨ مورد خودکشی موفق و ٢٨ مورد تلاش ناموفق در ادلب به ثبت رسیده که اغلب متعلق به زنان بوده است. در حالیکه سال گذشته این شهر ٨٨ مورد خودکشی شامل ٣٣ مورد تلاش ناموفق داشته است.

روعة حسین ١٨ ساله که از آوارگان شهر خان شیخون در جنوب ادلب بوده، با خوردن قرص‌های کشنده فسفید در نزدیکی اردوگاه مشهد روحین در شمال ادلب به زندگی خود پایان دادە است. این اقدام در پی آزار و اذیت‌های جسمی از سوی همسر و خانواده‌اش صورت گرفته بود.

فاطمه حسین، خواهر روعة حسین گفت که خواهرش سعی داشت به دلیل ضرب و شتم و توهین‌هایی که در خانه‌ی همسرش متحمل می‌شد، طلاق بگیرد اما با مخالفت شدید خانواده و بستگانش مواجه می‌شد. این مسأله باعث شد تا او برای رهایی از سختی‌ها و مشکلات زندگی‌اش، دست به خودکشی بزند و خود را بکشد.

فاطمه حسین اشاره می‌کند که پس از مرگ خواهرش روعة، آثار و کبودی‌های ناشی از ضرب و شتم را بر بدن او مشاهده کرده است. این امر باعث شده تا روعة به فکر خودکشی بیفتد، به ویژه پس از اینکه پدر، مادر و خواهرانش مانع طلاق و جدایی او از همسرش شده‌اند. در نتیجه روعة تنها راه نجات را در خودکشی یافته است.

وی می‌افزاید زنان در ادلب گزینه‌های محدودی دارند. آنها یا باید تحت فشارها تسلیم شوند یا با مرگ از رنج‌هایشان رهایی یابند. این وضعیت ناشی از فقدان حداقل‌های فرهنگی در جامعه‌ای است که در قید سنت‌ها و آداب و رسوم پوسیده گرفتار آمده است.

گزارش‌های منتشر شده حاکی از آن است که در تاریخ ٨ آگوست ٢٠٢٢، یک زن آواره با استفاده از لوله گاز و یک زن دیگر با شلیک گلوله به خود از یک تفنگ جنگی، دست به خودکشی زده‌اند.

علاوه بر خشونت‌های جسمی و روحی، فقر و وضعیت نابسامان اقتصادی نیز از دلایل اصلی گرایش زنان به خودکشی در ادلب عنوان می‌شود.

رائده عدل ٣۵ ساله نیز با مصرف قرص‌های فسفید تلاش ناموفقی برای خودکشی داشته است. او با دردی که قلبش را می‌فشرد بیان کرد: مرگ برایم بهتر از دیدن گرسنگی فرزندانم در برابر چشمانم است.

این وضعیت ناشی از شرایط فلاکت‌بار اقتصادی و معیشتی او و سه فرزندش پس از مرگ همسرشان در اثر بمباران توپخانه‌ای در اواخر سال ٢٠٢١ است که منجر به فقدان سرپرست و حامی برای آنها شده است.

رائده عدل، توضیح داد که پس از رسیدن به وضعیتی ناامیدکننده برای فرار از بدهی‌های انباشته‌ای که بیش از ١٢٠٠دلار بوده و بابت خرید غذای خود و فرزندانش ایجاد شده بود، اما توان بازپرداخت آن را به دلیل نبود فرصت‌های شغلی و کمبود درآمد نداشته، اقدام به خودکشی کرده است. 

او افزوده است که فکر کردن به فرزندانش و نگرانی برای آنان باعث شده تا پس از مصرف قرص‌ها از تصمیم خود منصرف شود و به دلیل نداشتن بستگانی برای مراقبت از فرزندانش، ناچار به رفتن به بیمارستان و انجام عمل شستشوی معده شود.

نور خطیب، مشاور ٢۵ ساله روانشناسی و اجتماعی، نسبت به خطرناک بودن پدیده رو به رشد خودکشی در میان زنان ادلب هشدار می‌دهد. او می‌گوید این پدیده با وجود تشدید روزافزون، تهدیدی جدی محسوب می‌شود؛ چراکه تاکنون بررسی دقیقی از علل و راهکارهای آن صورت نگرفته است.

نور خطیب تأکید می‌کند که آگاه‌سازی عمومی و توجه به مسائل روانی و اجتماعی زنان که منجر به تمایل آنها به خودکشی می‌شود ضروری است. چراکه این تصمیم معمولاً پس از تأمل عمیق و در اثر فشارهای خانوادگی و عدم پذیرش راهکارها از سوی خانواده یا همسر گرفته می‌شود.

نور خطیب، مشاور روانشناسی و اجتماعی، تأکید کرد که حمایت‌های روانی و اجتماعی نقش مهمی در کاهش پدیده خطرناک خودکشی در میان زنان ادلب که به سطوح بی‌سابقه‌ای رسیده، ایفا می‌کند. او تشریح کرد: این امر از طریق تمرکز بر علائم و مراحل روانی قبل از خودکشی که ممکن است فرد را به سمت آن سوق دهد، امکانپذیر است.

سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده که ٧۵ درصد تلاش‌های خودکشی در جهان متعلق به کشورهای فقیر و با درآمد متوسط است.