MEDİNE MAMEDOĞLU

Colemerg - Hakkâri’de birçok yayla ve dağlık alan “Özel Güvenlik Bölgesi” ilan edilerek halka kapatılıyor. İlanlarla başlayan engellemeler en çok çobanları ve beri kadınları etkilerken, kimi köylerde yaylalar operasyonlar gerekçe edilerek 20 yıldır yasaklı. 90’lardaki köy yakmalarından sonra bu yasakların başladığına dikkat çeken kadınlar, babaları ve dedelerinden kalma dağlarına pancar toplamak için bile gidemediklerini ifade etti.

Köylülere izin yok!

Kent merkezi ve ilçelerinde birçok yayla ‘güvenlik’ gerekçesiyle sivil yurttaşların giriş çıkışlarına kapalı. Bazı yaylalara özel izinle turist ya da rehber kafilelerinin girmesine izin verilirken, özellikle Yüksekova (Gever) köylerine bağlı yaylalar yıllardır yasaklı. İlçeye ­bağlı Pirbela köyünde yaşayan kadınlar, 94 yılında köylerinin yakılmasının ardından hem köylerine hem de yaylalarına yıllardır gidemediklerini kaydetti.

“Evlerimiz yok edildi”

Köylerinin yıkımdan sonra 13 yıl boyunca yasaklı olduğunu aktaran köy sakinlerinden Zahide Özdemir, 13 yılın ardından köye girişlere izin verilmesiyle evlerine döndüklerini ifade etti. Köye dönüp yeni bir ev inşa ettiklerini söyleyen Zahide Özdemir, köye döndükten sonra yaylalarına hiç çıkamadıklarını dile getirdi. Zahide Özdemir, o dönem yaşadıklarını şu ifadeler ile anlattı: “94 yılında köyümüzü yaktılar. Bir yıl sonrada buralardan göç etmek zorunda kaldık. Akşamları köyden dışarı çıkamıyorduk. Sabahları bir saatten sonra izin veriyorlardı. En son köyümüzü basıp burada kalamazsınız dediler. Gelip köyümüzü yaktılar evlerimiz yok oldu. Bu köyden çıkıp başka köye yerleşmek zorunda kaldık. 13 yıl boyunca köyümüzden ayrı kaldık. 13 yılın sonunda yasak kaldırıldıktan sonra köye döndük.”

“Pancar toplamaya çıkamıyoruz”

Yayla yasakları nedeniyle birçok zorluk çektiklerini söyleyen Zahide Özdemir, insanın kendi topraklarında özgür olması gerektiğini vurguladı. Zahide Özdemir, “Şimdi zozanlarımız, yaylalarımız ve dağlarımızın hepsi yasaklı. Köyümüzdeki dağlara çıkamıyoruz. Bêrîye başka köye gitmek zorunda kalıyoruz. Baharda yasaktan dolayı pancar toplamaya bile çıkamıyoruz. Ne biz ne de koyunlarımız gidemiyor. Her operasyon olduğunda yasak da oluyor. Kendi topraklarımızda özgür olmak istiyoruz. Ama her yer yasak. Yaylalarımıza çıkmak istiyoruz. Zozanlar yasaklı olmasa bizler başka yere koyunlarımızı sağmaya gitmeyiz” sözleriyle yaşanan yasaklara ve operasyonlara tepki gösterdi.

“Başka yaylalara araçla gidiyoruz”

Yaşanan yasaklara tepki gösteren köy sakinlerinden Fatma Dönmez ise yasakların kendilerine hem maddi hem de manevi anlamda zarar verdiğine değindi. Fatma Dönmez şunlara yer verdi: “Yaylarımıza gitmemize izin vermiyorlar. Buralarda biz kadınlar başka köylere ve yaylara giderek perişan oluyoruz. Köyümüz gitti yaylalarımız gitti hayatımız gitti. Yıllarca kendi kendimize idare edip yaşadık. Yıllar geçtikten sonra buraya gelip evlerimize yeniden inşa ettik. Sadece bizim değil bir sürü yayla yasaklandı. Diğer köylere de gittiğimizde onlarda aynı şeyleri söylüyor. Bizler kendi yaylamıza çıkamadığımız için başka yaylalara araçla gidiyoruz. Aldığımız süt de o aracın parasına gidiyoruz. Hiçbir şey kazanamıyoruz.”