ASMAA FATHİ

Kahire – Toplumsal cinsiyet rolleri, kadınlardan ve erkeklerden toplumun beklediği davranış kalıplarını ifade eder. Bu roller, erkek egemen sistem tarafından biçimlendirilmiş olması sebebiyle, toplumsal ve kültürel olarak süregelen kadın erkek eşitsizliği üzerine inşa edilmiştir. Biyolojik cinsiyet doğuştan gelen, toplumsal cinsiyet ise sonradan edinilen özelliklerdir. Kadınsı cinsiyet rolleri sıklıkla hassasiyet, anlayış, duygusallık, bağımlılık özellikleriyle; erkeksi cinsiyet rolleri ise liderlik, baskınlık, bağımsızlık gibi özelliklerle karakterizedir. Erkeklerin cesur, güçlü, sert olmasının; kız çocuklarının ise şefkatli, merhametli, anlayışlı ve anaç olmasının beklenmesi toplumsal cinsiyet rollerinin en basit örneklerinden biridir.

Çocuk evlendirmeler meşrulaştırılıyor

Çocuk yaşta evlendirmeleri meşrulaştıran mekanizmalar ya da dinamikler de ataerkil sistem ve geleneksel toplum yapısının ürünüdür. Bu sistemin ürünü olan erken evliliklerle birlikte kadın-erkek arasında eşit olmayan ilişkiler ortaya çıkmakta ve kadına yönelik bakış açısından kaynaklı bu eşitsizlik daha da artmaktadır. Özellikle erken evliliklere erkek çocuklarına nazaran daha çok kız çocuklarının maruz kalması bu durumun en önemli göstergelerinden biridir. Hukukçu Amina Al-Sawy, ülkede yaşanan çocuk evlendirmeleri ve bununla bağlantılı olarak yaşanan sorunları ajansımıza değerlendirdi.

“Kız çocukları için büyük bir felaket”

Çocuk evlendirmelerin ülkede bir nebze de olsa gerilediğini ancak sorunun halen kırsal kesimlerde yaşayan kız çocukları için devam ettiğini söyleyen Amina Al-Sawy, ülkenin kırsalında yaşayan kadınların büyük kesiminin kendi yaşamlarının kontrolünü ellerine alamadıklarını ifade etti. Amina Al-Sawy, konuyla ilgili ailelerin ve toplumun bilinçlendirilmesi gerektiğine vurgu yaptı. Çocuk evlendirmelerin kız çocukları için büyük bir felaket anlamına geldiğine dikkat çeken Amina Al-Sawy, bu geri geleneksel davranışların kadınların tüm yaşamlarına mal olduğunu dile getirdi.

“Ekonomik nedenler öne sürülüyor”

Amina Al-Sawy, “Çocuk evlendirmelerde aileler genelde ekonomik nedenleri öne sürüyor. Babalar ve ailedeki erkekler hane içindeki yönetime sahip. Kız çocuklarının evlendirilmesine karar vermek esas ona bağlı oluyor. Kız çocuk ergenliğe ulaştığında evdeki rolünün sona erdiğine inanılıyor ve ondan kurtulmak için evlendirme yoluna gidiliyor. Onu evlendirene kadar kız çocuğunun eve ait olduğu ardından ise bir başkasına bağımlı olması gerektiğine inanılıyor” dedi.

“Kız çocuklarının hayatları ile oynanıyor”

Çocukların evlendirilmesinin toplumu sağlıksız hale getirdiğini dile getiren Amina Al-Sawy, temel eğitim almamış, herhangi bir meslek sahibi olmayan ve vasıf sahibi olmayan, yaşam tecrübesi ise ergenliğe kadar olan çocukların evlendirilmesinin toplumu geriye doğru çekerek bilinç düzeyinin üst seviyelere taşınmasına engel olduğunu aktardı. Evlendirilen kız çocuklarının hayatları ile oynandığını belirten Amina Al-Sawy, kız çocuklarının büyük kısmının da bunu bir “oyun” olarak gördüğünü de sözlerine ekledi.

“Toplumsal bilinç oluşmalı”

Amina Al-Sawy, toplumsal eğitimle bu sorunların aşılabileceğini, çocukların yaşamlarının karartılmasının önüne geçilebileceğini kaydetti. Çocuk evlendirmelerin hukuki boyutuna da değinen Amina Al-Sawy, “İlgilendiğim bir dava var. Çocuk yaşta evlendirilen, hiçbir kimlik kaydı bulunmayan bir kız çocuğunun davası.  Çocuğun aile fertleri ölmüş ve evlendirildiği erkek te cezaevinde. Şimdi bir kimliğe ihtiyacı var ve bunun için mücadele veriyor. Ülkede bazı çocuklar kendi dedelerinin üzerine kayıtlı. Bu ve bunun gibi birçok sorun yaşanıyor. Bu anlamıyla toplumsal bilincin oluşması gerekiyor” ifadelerinde bulundu.

Çocukken evlendirilen Salma: Kesinlikle yasaklanmalı

Çocuk yaşta evlendirilen Salma isimli bir kadın da “kuma” tehdidine maruz kalıyor. Sağlık sorunları olan Salma, “Çocukken evlendirildim, sağlığımda bir sorun olup olmadığını bilmiyordum. Gebe kalabiliyorum ama doğum yapamadan düşük yapıyorum. Tedavi gördüm ancak yıllar sürmesine rağmen olumlu sonuç alamadım. Mühendis olma hayalim vardı” sözlerine yer verdi.