MEDİNE MAMEDOĞLU

Amed - Ortadoğu halkları için 21 Mart Newroz Bayramı önemli bir gün. Kürt halkı için baharın gelişinin yanı sıra direniş ve mücadeleyi de simgeleyen Newroz Bayramı uzun yıllardır bölgenin birçok kentinde kutlanıyor. Yasak ve engellemelere rağmen binlerden milyonlara ulaşan Newroz kutlamaları tarih içerisinde birçok katliama da tanıklık etti. Cizre, Nusaybin, Şırnak ve Amed gibi merkezlerde 90’larda kutlanan Newroz Bayramı’nda çok sayıda kişi katledildi ya da gözaltına alındı. 

Onlarca kişi yaralandı bir o kadarı da gözaltına alındı

Amed’de de son olarak 2012’de yasaklanan Newroz kutlamalarında aralarında iki çocuğun da olduğu 10 kişi yaralandı. Kutlamaların yapıldığı alanlara polisler tazyikli su ve biber gazıyla müdahale ederken yapılan müdahalelerde çoğu çocuk onlarca kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınan kişilerden 7’si ise tutuklandı. Yasaklara rağmen kentin farklı yerlerinde bir araya gelen halk Newroz ateşini yaktı. Aradan on yıl geçmesine rağmen o günü hala unutamadıklarını aktaran kadınlar, yasağa rağmen Newroz’u doyasıya kutladıklarını söyledi. Etrafındaki polis çemberine rağmen Newroz ateşini yaktıklarını belirten kadınlar, kutlamaların kentte gece yarılarına kadar devam ettiğini ifade etti. 

“Başımdaki tülbendi ateşe attılar” 

Kutlamaların yapıldığı 2012 Newroz’unda alanlarda olan kadınlardan Sultan Altan, polislere rağmen her sokaktan insanların çıkarak Ergani yolu üzerine gidip toplandığını söyledi. İnsanların alanlara kamyon, traktör ve ayakla geldiğini dile getiren Sultan Altan, “O gün başımda sarı, kırmızı ve yeşil renkli yazma vardı, polisler benden aldı. Ellerinden çekmeye çalışınca onlarda ateşe attılar. Tülbendimi ateşe atmalarından sonra ben sırtımdaki şalı alıp başıma koydum. Burada da mahalle mahalle sokak sokak geziyorduk. Gençlerimizi dövüp öldürüyorlardı. Hem darp edip hem de tutukluyorlardı. O gün yapmadıkları şey kalmadı” şeklinde konuştu.

“Çocuklarımız eve kapkara şekilde dönüyordu”

Şimdilerde kutlanan Newroz’un o süreçteki kadar heyecanlı olmadığına dikkat çeken Sultan Altan, her sene olduğu gibi bu sene de Newroz alanında olacağını söyledi. Sultan Altan, konuşmasının devamında şunlara yer verdi: “Çocuklarımız o Newroz’da ateşte oynaya oynaya kapkara olmuş bir şekilde eve geliyorlardı. Bizim inancımız var olduğu sürece bu direniş bitmeyecek. Bu bizim bayramımız yılda bir kere oluyor. Bizim için çiçek açması gibi büyük bir keyif. Bu sene de bizler gideceğiz. Şimdi serbest güzel ama yine de o günkü kadar heyecanlı değil. Keyifli ve huzurlu bu Newroz’u bütün halklara kutluyorum. Bütün insanlarımız katılsın ve keyifli bir şekilde geçsin.”

“Polis çemberinde kutlama yaptık”

O günün tanıklarından Xalise Ablay ise yürüyerek şehir merkezine gelerek Newroz’u heyecanla kutladığını söyledi. “Yasak vardı ama insanlar yasağı dinlemeden ateş yakıyorlardı” sözleriyle o süreci özetleyen Xalise Albay, “Büyük bir coşku ve heyecanla Newroz’a gidiyorduk. Çok güzel bir Newroz’du ve biz çok keyiflenmiştik. Bir sürü insan ve genç gelmişti. Etrafımızda bir sürü polis vardı ama biz hiç korkmuyorduk. Herkes bir sokaktan alana geldi. Kimileri traktörlerle kimileri kamyonlarla geldi ama ben şehir merkezine kadar ayakla geldim. Eski Newroz’lar böyleydi. Yasaktı, zordu ama yine de güzeldi ve millet kutlama yapıyordu” sözlerini kullandı.

“İnsanlar yasak dinleniyordu”

On sene önceki gibi bu sene de yürüyerek gideceği Newroz alanında kutlama yapacağını kaydeden Xalise Ablay, 30 yıldır aynı gün aynı ateşi yaktığını söyledi. Xalise Ablay, son olarak şunları paylaştı: “Şimdi izin veriyorlar, ama o zaman daha güzeldi. Ne kadar zor olsa da insanlar alana geliyordu. Ateş yakmalarına izin vermiyorlardı, kutlamaya izin vermiyorlardı, ellerinden ne geliyorsa yapıyorlardı ama kalabalık vardı ve millet hiçbir engeli tanımıyordu. Keyfine de bakıyordu, halay da çekiyorlardı. Kesinlikle insanlar korkmuyordu. Her şeyi yapıyorlardı. 30 yıldır Newroz’u kutluyorum. Bu sene de aynı yerde olacağım."