BAHARİN LEHİB

Kabil - Afganistan'da Taliban ülke yönetimine el koyduğundan bu yana Afgan halkı yarım kalmış sistemin çökmesinden, yoksulluktan, işsizlikten ve pahalı gıda fiyatlarından muzdarip. Tüm bunların üzerine bir de toplumsal şiddet, aile içi şiddet ve kadın katliamları da artarak devam ediyor. Deutsche Welle'ye göre, Taliban'ın ülke yönetimine el koymasından bu yana Afganistan’da gazetecilerin yüzde 70'i işini kaybetti ve Afgan medya kuruluşlarının yüzde 50'si ortadan kayboldu. Gazeteciler kişisel ve mesleki güvenliklerinden endişe duyuyor ve kadın gazetecilerin yüzde 95'i işini kaybetti.

“İşini kaybedenlerin yüzde 72’si kadın”

Uluslararası Gazeteciler Federasyonu (IFJ) üyesi Afganistan Ulusal Gazeteciler Sendikası (ANJU) tarafından 33 ilde gerçekleştirilen ankete göre, 15 Ağustos 2021'den bu yana 318 medya kuruluşu kapandı. Taliban'ın kontrolü ele geçirmesinden önce aktif olan 623 medya organından sadece 305'inin halen faaliyette olduğunu gösteriyor. Yapılan açıklamada, “Medyanın çöküşü ve gazetecilere yönelik tehditler, Taliban öncesi 5069'luk yüksek bir seviyeden hala sadece 2334 gazetecinin çalıştığı anlamına geliyor. Medyada hala sadece 243 kadın çalışıyor. Ankete göre işini kaybedenlerin yüzde 72'si ise kadın” denildi.

Taliban’dan sonra baskılar somutlaştı

NuJINHA olarak, serbest gazeteci ve ülkede yaşamını sürdüren kadın gazetecilerden biri olan ve Taliban'ın ülke yönetimine el koymasından bu yana işsiz olan Susan Raheel ile konuştuk.

Aslında Susan Raheel’in anlattıkları çok şey ifade ediyor ancak, “Gazeteciler, Taliban'ın iktidarı devralmasından önce bile birçok zorlukla karşılaştı” diyerek ülkedeki durumu da özetlemeye çalışıyor. Taliban baskısının yeni olmadığını ve ülke yönetimine el koymasından sonra bunun sadece somut hale geldiğinin altını çiziyor.

Kadınlar haber takibi yapamıyor

Doğru bilgiye sahip olamamanın ve sansürlenmenin yanı sıra gazetecilerin hedef alındığını ve katledildiğini belirten Susan Raheel, “30 Nisan 2018'de Kabil'de düzenlenen çifte intihar saldırısında dokuz gazeteci hayatını kaybetti. Taliban'ın iktidarı ele geçirmesinin ardından birçok medya kuruluşu siyasi ve mali nedenlerle kapatıldı. Gazeteciler, özellikle kadın gazeteciler, Taliban kadınları eve hapsetmeyi amaçladığı için birçok zorlukla karşılaştı. Kadınlar açık hava etkinliklerine katılmakta ve raporlamada zorluklarla karşılaşıyor” sözlerine yer verdi.

“Sendikalar kadın gazetecileri desteklemiyor”

Susan Raheel, tüm zorluklara rağmen ülkede haber yapmaya devam eden kadın gazetecilerin olduğunun altını çizerek, “Bir diğer sorun da gazetecileri destekleyen sendikaların artık kadın gazetecileri desteklememesi” sorunun ciddi boyutlarda olduğunu ve mesleki açıdan çekilen zorlukların toplumsal cinsiyet kodları ile de kendilerine dayatıldığını aktardı.

“Kadın gazeteciler Taliban tarafından aşağılanıyor”

Ayrıca kadın gazetecilerin meslek örgütleri, sendikalar tarafından desteklenmemesinin yanı sıra zaten yüz yüze oldukları Taliban baskısının da asla gözden kaçırılmaması gerektiğini hatırlatan Susan Raheel, “Kadın gazeteciler Taliban tarafından aşağılanıyor” diyerek bu yaklaşımın Afgan kadınları ve halkı üzerinde ciddi bir tesirinin olduğunu söyledi.