HANAN HARITE

Fas – Tarih boyunca ataerkil zihniyete karşı bir direniş halinde olan kadınlar, tüm engellemelere rağmen önemli kazanımların altına da imza atmıştır. Faslı siyasi aktivist Kabira Shater, Aile Yasası’nın ülkede 2004 yılında yürürlüğe girdiğini belirterek, gelinen aşamada da içeriğinde değişikliklerin yapılması gerektiğini söyledi. Kadınların yasalarla korunmadığını dile getiren Kabira Shater, kadınların yasal statülere sahip olması için çalışmalar yürüttüklerini kaydetti. Kabira Shater, ajansımızın sorularını yanıtladı.

‘Kadınlar siyasi alanda varlıklarını korudu’

Kadınlar her alanda cinsiyet eşitliğinin sağlanmasını isterken, yasal olarak bunun güvence altına alınmasını talep ediyor. Peki Fas’ta durum nedir?

2011 Anayasası’nın 19’uncu maddesinden bahsetmek istiyorum. Söz konusu madde kadınlara yasal olarak büyük bir güç verirken, eşitlik konusunda da umut oldu. Ancak eşitlik konusu yasada olmasına rağmen hayat bulmadı. Bazı muhafazakar partiler cinsiyet eşitliğine karşı durdu ve demokratik eşitlikçi bir yaşam için yola çıkan siyasi partilerin çalışmalarını engelledi. Bu nedenle 19’uncu madde hayata geçemedi. Kadınlar ise bu yaklaşıma karşı siyasi alanda varlıklarını korurken, dernekler aracılığıyla da kadına yönelik şiddete karşı mücadeleyi sürdürdü. Kadınlar ayrıca şiddete karşı mücadeleye ilişkin 2018 tarihli 103-13 sayılı kanunun çıkarılması için baskı yaptı.

‘Sözleşmelere uygun hale getirilmeli’

Aile Yasası’nda bazı değişikliklerin yapılması gerektiğini belirtiyorsunuz. Nasıl bir değişiklik, talepler nelerdir?

Aile Yasası kadın, erkek ve çocuklar arasındaki hakları düzenler. Bu haklar anayasadan ayrılamaz ama 2004'te çıkarılan Aile Yasası'nın uygulanmasından sonra ortaya çıkan dengesizlikler var. Bu nedenle Aile Yasası köklü bir şekilde değiştirilmelidir. Yasa artık günümüz koşullarını karşılamıyor. Kanunun uluslararası sözleşmelere uyması gerekiyor.

‘Yasaların uygulanması için çalışmalıyız’

Sadece yasaların varlığı eşitliği sağlıyor mu? Zihinsel olarak ta bir değişim dönüşümün yaşanması gerekmiyor mu?

Fas Parlamentosu’nda kadın temsili zorunlu hale getirildi, böyle olmasaydı kadınlar bu alanda yer alamazdı. İlk başlarda 30 kadın parlamentoda yer alıyordu sonrasında bu sayı 90’a çıktı. Kadınlara ilişkin belirli yasalar var ancak uygulanmayan yasalar var. Bizler de siyasi aktörler olarak yasaların uygulanması için çalışmalıyız. Zihinsel olarak ta bir değişim dönüşümün yaşanması gerekiyor.