HENAN HARİT 

Fas - Dünyanın birçok ülkesinde kadınlar siyasetten, ekonomiye, toplumsal alandan diplomasiye kadar ülke genelindeki rollerini tartışıyor. Fas’ta da kadınlar siyasi ve toplumsal alanda kendilerine ayrılan rollerin mevcut erkek egemen zihniyeti değiştirmeye yetmediğinden rahatsızlık duyuyor. Ulusal Bağımsızlar Partisi Parlamenteri ve Fatima El Fihriyya Derneği Başkanı Ouafae Bekkali, ülkenin kalkınması, eşitlik, özgürlük ve demokrasi ilkelerinde ilerleyip güçlü bir ülke haline gelmesinde kadınlar için belirlenen rollerin önemli olduğunu düşünüyor. Yasaların Fas’ta kadınlara tanıdığı hakların kadın mücadelesiyle başarıldığına dikkat çeken Bekkali, kadınların öz iradesiyle her alanda daha aktif bir katılım sağlaması gerektiğine inanıyor. Bekkali, Fas’ta kadınların siyaset, ekonomi ve toplumsal alana katılımını değerlendirerek, kadınların daha çok desteklenmesi gerektiğini belirtiyor. 

“Kadınlar birçok alanda başarılara imza attı”

Kadınların Fas’ta mücadeleleriyle siyasi, ekonomik ve toplumsal alanda önemli bir yer edindiğinin altını çizen Faslı parlamenter Ouafae Bekkali, Faslı kadınları kalkınma hedeflerine ulaşmada ve toplumsal gelişimde temel bir ortak olarak görüyor: “Son yıllarda kadınların ülkenin her anlamda kalkınması ve toplumsal yaşamın daha da geliştirilmesinde önemli bir rol üstlendiğine tanıklık ettik. Yine kadınlar siyasi, ekonomik ve hukuki alanlarda birçok başarıya imza attı. Fas’ta sadece erkeklere ayrılmış statülerde bile kadınlar görev almaya başladı. Bunların tümü kuşkusuz kadınların her alanda yürütmüş olduğu mücadele ile sağlandı.” 

“Kadınlar siyasi alanda yer edindi ancak yeterli değil”

Fas’ta tüm engellere rağmen kadınların siyasi alanda da önemli bir yer edindiğine dikkat çeken Bekkali, sözlerine şöyle devam ediyor: “Tabii bu sonuca 90’lı yıllarla kıyasladığımda ulaşıyorum. Tüm siyasi partilerde önemli bir pozisyonları var. Yine kadınlar güçlü bir iradeyle parlamentodaki yerlerini de alıyorlar. Ancak siyasi alanda kadınların yaşadığı bazı engeller var. Örneğin, kota gerçekten Faslı kadınların parlamentoya girmesi için olumlu bir mekanizma ama tek başına kadınların siyasi iradesini ve gücünü açığa çıkarmaya yetmiyor. Parlamentoya ya da siyasi alana bir partinin listesinden, yada bir derneğin listesinden giriyor. Bu durum bağımsız hareket etmesi önünde de engel oluşturuyor. Partiler kendi ideolojik perspektifleri ve toplumsal politikaları doğrultusunda aday belirliyor. Dolayısıyla çoğu kez parlamentoya giren kadın vekiller kadın sorununa ve toplumsal sorunlara partisinin belirlemiş olduğu politikalardan bağımsız bir şekilde tavır alamıyor, görüş beyan edemiyor.  Dolayısıyla mevcut erkek egemen zihniyeti değiştirme konusunda da rol üstlenemiyor. Yani kota siyasi alanda kadının nicel katılımını arttırsa da, hala kadınları siyasi alanda güç görmeyen bir zihniyet var.” 

“Kadınlar bilinçlenerek daha fazla güçlenmeli”

Bekkali, dernek bünyesinde kadınların yasal hakları konusunda bilinçlendirme faaliyetleri yürüttüklerini ve daha çok kırsal kesimdeki kadınlara ulaşarak bu yönlü seminerler verdiklerini söyledi. Günümüzde kadınların yaşamış olduğu sorunların kaynağında erkek egemenlikli sistem gerçekliği yatsa da, kadınların hakları konusunda yeterli bilinç ve örgütlemeyi sağlayamamasının da bu sistemi daha fazla güçlendirdiğine dikkat çekiyor. Bekkali bu yüzden, “Bilinçsiz ve örgütsüz kadın kendi kendisine en büyük düşman. Dolayısıyla kadınlar bilinçlenmeli. Bilinçlenmiş bir kadın haklarını arar ve bunun için mücadele eder. Kadını güçsüz ve iradesiz gören kadın yaklaşımlarıyla da karşılaşıyoruz. Hala kadınların kendisini yönetecek, yürütecek bir erkeğe ihtiyaç duyduğunu düşünen kadınlar var” diye belirtiyor.