IPTÎSAM AXFÎR

Bingazi – Libya’daki kadınlar, 24 Aralık’ta gerçekleştirilecek erken seçim için eğitim kurslarına hazırlık yapıyor. Kadın hakları aktivisti ve Bingazi Üniversitesi İktisat Fakültesi öğretim üyesi Dr. Abeer Amneina, kadınların siyasi ve destek haklarına ilişkin ajansımıza konuştu.

Siyasal faaliyetlerde kadın haklarının 2011 yılı ile bağlantılı olmadığını tam tersine konunun daha çok eskiye dayandığını belirten Abeer Amneina, “Kadınlar, monarşi döneminden beri oy hakkını elde etti. Ancak bu durum seçim kanununda kulak ardı edildi.  Anayasa değişikliğine göre kadınların 60 yıldır oy hakkı bulunuyor” dedi.

“Yaşanan siyasal gelişmelerle alakalı”

Bu durumun Muammer Kadafi’nin rejimine kadar devam ettiğini dile getiren Abeer Amneina, “Kadınların siyasete katılımı eşit olarak tanındı ve kadınların katılım haklarının garantisinin olduğu söylendi. Ancak sistem ve katılım yapısının doğası kadınların kongre ve halk komitelerinden geçerek siyasi çalışmalara katılmasını desteklemiyordu. Doğrudan siyasi katılım talebi yoktu. Şubat 2011 devriminin ardından siyasi katılım anayasa açıklama yolu ile kesinleştirildi, kadın ve erkek için bir hak olarak görüldü. Ancak katılımdaki bu farklılık birçok seçim kanununda farklı oranlarda uygulandı ve netleştirildi. Bu oran özellikle 2011 yılından sonra Libya’da yaşanan siyasi gelişmelerle bağlantılıydı” diye konuştu.

Kadınlar devrimde önemli rol oynadı

Şubat 2011 devrimin ardından kadınların siyasete katılmasına ilişkin konuşan Abeer Amneina, “Devrim heyecanı vardı. Kadınların devrimdeki rolü büyüktü. O zaman siyasi partilerin kadınları listelerine almaları ve kadınların listelerin başında olması gerektiği belli oldu” diye ifade etti. Kadınların seçim kanunu kapsamında Ulusal Genel Kongre’ye yerleştirildiğini ve seçilmediğini sözlerine ekleyen Abeer Amneina, “Bu iyi bir yöntem. Kadınların varlığı en az yüzde 15.5’i oluşturuyor.  Eğer kadınların bireysel sistemde elde ettiği adresleri karşılaştırırsak, 120 başarı kişiden sadece birinin kadın olduğunu görürüz. Bu da çok düşük bir sayı ve kadınların katılımı oranı kapsamında tartışılamaz. Bunun için seçim kotalarının artırılması ve kadınların seçim listelerindeki varlığının sağlanması için bir teminatın olması gerekir. Bu onların parlamentodaki varlıkları için çok önemli” dedi.

Kotaya ihtiyaç var

Kotaya ihtiyaç olduğunu dile getiren Abeer Amneina, “Bunun seçim kanununda olması gerekir ve daimi anayasa taslağında da olması gerekir.  Seçim kanunu yönetmenliğine baktığımız zaman, Anayasa Taslağı Meclisi konusunda Ulusal Genel Kongre’de kadınların gerçek varlığına tanık olan ilk oranın biraz hafif olduğunu görürüz. Çünkü komitede, kadınları yüzde 15 oranı yüzde 10’a düşürüldü. Bu da çok düşük bir oran ve kadınların katılım taleplerini gerçekleştirmiyor” şeklinde konuştu.

“Yüzde 30 olmak istiyoruz”

Temsilciler Meclisi’nin seçim kanunları hakkında da değerlendirme yapan Abeer Amneina, “Kanunda kadınların Temsililer Meclisi’nde yüzde 16 kürsüsü bulunuyor. Yüzde 16’dan daha fazla ve yüzde 30’a doğru gitmek istiyorduk. Libya’da 30 yıl önce bu orana ulaşma konusunda mecbur bırakan uluslararası anlaşmalar varsa bu neden olmasın? Aynı zamanda kimi ülkeler var bugün eşitlik düzeyine gelmişler” ifadelerini kullandı. Kotaya karşı çıkışlara ilişkin de konuşan Abeer Amneina, kadınların siyasetin içinde yer almak istedikleri zaman birçok zorluk ile karşı karşıya kaldığından söz etti. Abeer Amneina, kadınları teşvik edecek bir seçim kanununun olmadığını dile getirdi.

“Seçim süreci uzatılmalı”

Ulusal birlik hükümetinde yer alan ve aralarında baskın olanlarında olduğu 5 kadına ilişkin değerlendirme yapan Abeer Amneina, kadınların desteği ve ısrarı sonucunda 5 kadın bakanın ulusal birlik içinden seçildiğini söyledi.  Abeer Amneina, seçim sürecinin uzatılmasına ihtiyaç olduğuna işaret etti.