HINDIYA Al-ASHEPY

Bingazi – Libya'da kanser hastası kadınlar, kötü sağlık hizmetlerinden kaynaklı birçok zorlukla karşı karşıya. Çok sayıda kanser hastası ülkedeki hastanelerde tedavi olmayı umut ederken, birçoğu da çareyi yurtdışına gitmekte buluyor. Meme kanseri olan Ahlam Al-Fitouri, yetkililerin kanser hastalarına tedavi sağlamadığını, bu nedenle hastaların büyük meblağlar ödeyerek tedavi için yurtdışına gitmek zorunda kaldığını anlattı.

‘Gerekli tedaviler uygulanmıyor’

Libya’da kanser hastası olan kişilerin gerekli tedavilerinin ve ameliyatlarının uygulanmadığını söyleyen Ahlam Al-Fitouri, “Kemoterapi almak için öncelikle ameliyat edildim. Pataloji alınmadan ameliyat edildim. Tıbbi hata sonucu tümör vücudumun diğer bölgelerine yayıldı. Her ay almam gereken bir iğne var ancak fiyatının yüksek olması nedeniyle zorluklar yaşıyorum” dedi.

‘Onkolojik tedaviler için yurtdışı seçeneği maliyetli’

Hastalara sağlık hizmeti verebilecek nitelikli uzmanların olmadığını belirten Ahlam Al-Fitouri, şunları ifade etti: “Kanser hastaları için gerekli tüm tedavi yöntemlerinin, ilaçların ve malzemelerin bulunduğu, tümörler konusunda uzmanlaşmış bir merkez sağlanması çağrısında bulunuyorum. Özellikle radyoterapi eksikliği, çoğu kemoterapi ilacının bulunmaması nedeniyle bazı onkolojik tedaviler için insanlar yurt dışına seyahat etmek zorunda kalıyor. Yurt dışına çıkmak ise ciddi bir maliyet gerektiriyor. Ekonomik durumu iyi olanlar belki bu olanaklara sahip olabiliyorlar ancak ekonomik durumu kötü olanlar için şartlar çok zorlayıcı.”

‘Aylardır randevu almak için bekliyorum’

Kanser hastası olan Hamida Bouzriba da Libya'daki sağlık kurumlarında yeterli araç ve gereç bulunmadığı için Tunus'ta tedavisine devam ettiğini söyledi. Tunus’ta çok sayıda ameliyat olduktan sonra kemoterapi ve radyoterapi tedavisine Libya'da devam ettiğini anlatan Hamida Bouzriba, “Ailemden ve çocuklarımdan uzaktayım. Tunus'ta 30'dan fazla doz radyoterapi aldım. Aylardır randevu almak için bekliyordum. Libya'daki özel ve kamu hastanelerinde kanser hastalarına yönelik bu ciddi araç ve gereç sıkıntısına rağmen tüm kanser hastalarına psikolojik destek sunan sağlık personeli kadınları da kutluyorum” dedi.

‘Kadınlarda en fazla meme kanseri görülüyor’

Onkolog Rehab Shambesh, hasta sayısı hakkında yeterli bilgi ve veri olmadığını ancak kadınlarda en yaygın meme kanseri, kolon kanseri, rahim ağzı ve rahim kanserinin görüldüğünü söyleyebileceklerini belirtti. Kanser hastalığının erken teşhis edilememesinin ölümlere yol açtığına işaret eden Rehab Shambesh, “Rahim ağzı kanserine karşı aşı yapılmalı. Kadınlar düzenli olarak egzersiz yapmalı, protein ağırlıklı beslenmeli ve sebze-meyve tüketmeli” gibi tavsiyelerde bulundu.

Belirli dönemlerde kanser hastalığına karşı farkındalık çalışmalarının yapılmasının önemine vurgu yapan Rehab Shambesh, kanser konusunda farkındalık kazanan kadınların erken teşhisle hayatlarını kurtarabileceğini söyledi.

Doktor Saada Mahmoud Boulifa ise dünyada olduğu gibi Libya’da da kadınlarda en fazla meme kanserinin görüldüğünü belirtti. Meme kanserinin ardından en fazla akciğer kanseri ve rektum kanserinin görüldüğünü dile getiren Saada Mahmoud Boulifa, gerekli tedavi ve taramaların yapılamaması nedeniyle kanser hastalığının ilerlediğini vurguladı.