HANAN HARITE

Fas- Faslı kadınlar, ülkeye özgü olan desenleriyle el dokuma halı yapımına devam ediyor. Attıkları her ilmekte kültürlerini yarınlara aktaran kadınlar, bu mirasın kaybolmaması için ellerinden geleni yapıyor. 

Helîme Abhala, Sîdî Musa Mecdob köyünden. Bu sanatı büyükannesinden öğrendi. Tıpkı büyükannesi gibi öğrendiklerini yeni nesillere aktarmayı amaçlayan Helîme Abhala, “Rüya” ismiyle bir kooperatif kurdu. Kooperatifte mesleki eğitimler veren Helîme Abhala, amacının mirası korumak olduğunu belirtiyor. Kooperatifte kadın ve kız çocuklarına geleneksel dikiş ve halı dokuma öğretiliyor.

İşin bir adımı da geri dönüşüm

“Büyükannelerimizden aldığımız halı dokuma mirasına sahip çıktık ve pratik yaparak kendimizi geliştirdik” diyen Helîme Abhala, sözlerine şöyle devam ediyor:

“Halıcılıkla ilişkim çocukluğumdan beri annemin yanında oturup yün iplik eğirip halı dokurken başladı. Ben bu mesleği ondan öğrendim ve kooperatifi kurunca bu işi geliştirdim. Projem, kadınların finansal bağımsızlığını elde etmenin yanı sıra çevreye de faydalı olmaktı. İşimiz aynı zamanda kullanılmış yünün geri dönüşümüne dayanıyor, bu nedenle amacımız bu mirasa tam olarak ışık tutmak.”

Kadınların dokunuşları

Dokudukları Zenata halılarının Fas'ın kimliğinin bir parçası olduğuna dikkat çeken Helîme Abhala, "Fas halı endüstrisindeki temel malzeme yün. Kullandığımız işlemeler ve renkler kadınların ait olduğu kabilenin karakterini veriyor. Kadınların her bir tasarıma, çizime ve geometrik şekillere ulaşması için kendi fikrimizi de sunuyoruz. Bölgemizin kültürünü ve geleneklerini özel dokunuşla halılara işliyoruz” diyor.

İpliğin aşamaları

Zenata halısının dokuma süreci birçok işlemden geçiyor. Helîme Abhala, bu süreçle ilgili olarak "Kadınlar öncelikle yünleri topladıktan sonra ayıklama aşamasına geçiyor ve yündeki yabancı cisimleri ayıklıyor. Özenle yıkanan ve daha sonra kurutulan yün malzeme bundan sonra da penye aşamasına gelir. Dokuma aşamasına gelen kadınlar, yünü kademeli olarak bir taraktan diğerine geçirir. Aynı işlemi birçok kez tekrarlar ve küçük lif katmanlar toplanır. Taranmış yünlerden şerit oluşturulur ve üst üste bindirilir. Eğirme işlemi boyunca gerdirme ve kırpma işlemi yapılır. Kadınlar bu işlemi oturarak yapar” şeklinde konuşuyor.

,Projenin kadınların yaşam koşullarına olumlu etkisini olduğuna vurgu yapan Helîme Abhala, "Kadınlar için bir geçim kaynağı ve maddi gelir kaynağı olmasının yanı sıra aynı zamanda yaratıcı enerjilerini serbest bırakmaları için de bir alan ve çıkış noktası" diye konuşuyor.

‘Zenat'a yeni bir soluk getirdik’

Kooperatif çalışanlarından Nayîma Modin, yeni desenleriyle halı dokumacılığına yeni bir bakış açısı getirdiklerini ifade ederek yaşadıkları zorluklara da değiniyor. Nayîma Modin,  "Kooperatifin karşı karşıya olduğu birçok zorluk var, özellikle de yetersiz pazarlama ile ilgili olarak. Ayrıca geleneksel halı endüstrisi yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Bu kültürel mirası koruyup yaşatmak ve böylece gelecek nesillere aktarılmasını sağlamak için kız çocuklarına bu sanatı öğretmek için de çalışıyoruz. Aynı zamanda yeniliklere açığız ve Zenat'a yeni bir soluk getirdik” diyor.