MÎHRÎBAN SELAM

Halepçe- Irak Parlamentosu, kişisel statü yasasında “Caferi fıkhı hükümleri”ni içeren düzenlemeyi kabul ederek 18 yaş altı evliliklere yasal zemin hazırladı. Bu durum, çocuk yaşta evlendirmelerin önünü açarken kadınların birçok hakkını da sınırlandırıyor.

Federe Kürdistan Bölgesi’nde yasa 18 yaş altı evliliklere izin vermese de, mahkeme kararıyla istisnalar uygulanıyor. Bu da fiilen çocuk evliliklerini mümkün kılıyor. Kürdistan Bölgesi’nde ise mevzuat 18 yaşın altındaki evliliklere izin vermiyor; ancak istisna yoluyla, mahkeme onayı ile 18 yaş altı çocukların evlendirilmesine müsaade edilebiliyor ve bu da fiilen çocuk evliliğine imkân tanıyor.

‘Çocuk evliliklerinin artmasının nedenleri toplumsal ağlar ve baskılar’

Bu uygulamanın başarısız sonuçları ve birçok soruna yol açtığını söyleyen Avukat Ashti Abdulla, konuyla ilgili ajansımıza konuştu. Ashti Abdulla, 18 yaş altı evliliklerin oranında artış görüldüğünü ve yasanın buna zemin sağladığını belirtti. Sağlık açısından evlenilecek kişinin olgun olması gerektiğini, veli onayı ve mahkeme onayının yetmediği durumlarda aynı hukuki muamelenin 18 yaş sınırıyla aynı etkiye sahip olduğunu vurgulayan Ashti Abdulla, tıbbi açıdan tam olgunluk gerektiğini ama 18 yaş altı evliliklere yönelik prosedürlerin fiilen izin verdiğini söyledi.

Ashti Abdulla, çocuk evliliklerindeki artışın çok yönlü nedenleri olduğunu ifade etti. Federe Kürdistan’da bu artışın sebeplerinden birinin toplumun bazı kesimlerinde hâlen devam eden geleneksel baskılar ve sosyal normlar olduğunu ifade eden Ashti Abdulla, süreç hakkında yeterli bilgi sahibi olmamanın da nedenler arasında yer aldığını anlattı.  

Ayrıca dijital medya etkisi ve popüler kültür nedeniyle bazı genç kadınların daha erken yaşta evlenmeye eğilimli hale geldiğini dile getiren Ashti Abdulla, ailelerin ekonomik sıkıntılarının, boşanmaların, göç ve parçalanmanın da çocuk evliliklerini tetiklediğini belirtti.  

‘Hukuki farkındalık şart’

Ashti Abdulla, konuşmasının sonunda “Çocuk evlilikleri aileleri parçalayabiliyor; evlilik prosedürü ve haklar hakkında bilgi eksikliği ayrıca sorunun büyümesine neden oluyor. 2006 doğumlu kişiler için şu anki uygulamalar bağlamında çocuk evlilikleri gerçekleşmiş durumda ve bu kişilerin haklarını bilmeleri, mahkeme süreçlerinde hak arayışında bulunmaları gerekiyor. Yasal farkındalığın artırılması elzem; çoğu evlilik bağlayıcı olmadan önce bilgilendirme yapılmıyor. 18 yaş altı evliliklerin uygun olmadığı anlatılmalı böylece toplumsal huzur sağlanabilir” dedi.