Günün Portresi: Selma Rıza Feraceli

Selma Rıza Feraceli (5 Şubat 1872 – 5 Ekim 1931) Türkiye tarihindeki ilk kadın gazetecidir ve yine Türkiye’nin ilk kadın romancılarından biridir. Sonradan Müslüman olup Naile adını alan Avusturyalı bir anne ve 1877 yılında ilk Osmanlı Parlamentosu´nda görev alan diplomat Ali Rıza Bey’in kızıdır. Selma Rıza’nın ölümünden sonra yakınları Feraceli soyadını almış bu yüzden de Selma Rıza Feracali olarak bilinmektedir.

Selma Rıza Feraceli, 1898 yılında 26 yaşında iken Jön Türkler'in liderlerinden olan ağabeyi Ahmet Rıza'nın yanına gitme kararını aldı ve Paris'e gitti. Ahmet Rıza Bey'in yönetiminde Paris'te yayımlanan Meşveret Gazetesi'nin Fransızca eki Mechveret Supplément Français ve Türkçe olarak yayımlanan Şura-yı Ümmet Gazetesi’nde kadınların sosyal ve kültürel yaşama katılımı konularında makaleler yazdı. Selma Rıza Feraceli, Sorbonne Üniversitesi'nde eğitim görürken İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin buradaki ilk kadın komite üyesi oldu. 

1908 yılında II. Meşrutiyetin ilanından sonra İstanbul'a döndü ve İstanbul'da da Hanımlara Mahsus Gazete ve Kadınlar Dünyası gibi kadın dergilerinde yazmaya devam etti. 1908 ile 1913 yılları arasında Türk Kızılayı’nın genel sekreterliğini de yaptı.

Türkiye’nin ilk yatılı kız lisesinin açılmasına ön ayak oldu

Ayrıca, Selma Rıza Feraceli, 1916 yılında Müslüman Osmanlı kadınların eğitimi ve kültürel yönde gelişmesi amacıyla, Kandilli'deki, Kandilli Adile Sultan İnas Mekteb-i Sultanîsi adıyla Türkiye'nin ilk yatılı kız lisesi olarak açılmasını sağladı. Bu okulun adı, Cumhuriyet döneminde Kandilli Kız Lisesi olarak değiştirildi.

20 yaşında ilk romanı Uhuvvet’i yazdı

Türkiye tarihindeki ilk kadın gazeteci olarak adı geçen Selma Rıza Feraceli aynı zamanda döneminin ilk kadın romancıları arasında da yer alır demek yanlış olmaz. Lakin henüz yirmi yaşında yani 1892 yılında kaleme aldığı Uhuvvet (Dostluk) isimli romanı kendisi hayattayken yayınlanmamıştır.

5 Ekim 1931 yılında hayata gözlerini yuman Selma Rıza Feraceli’nin kitabı 1999 yılında Kültür Bakanlığı tarafından yayınlanmıştır.