Günün Portresi: Afganistan’da kadınların sesi Mena Mangal
Mena Mangal, 1992 tarihinde geldiği dünyadan uğradığı suikast sonucu 11 Mayıs 2019 tarihinde çok erken ayrıldı. Kendisini yalnızca gazeteci olarak tanımlamak ve bu kimliğe sıkıştırmak aslında haksızlık olur. Çünkü Mena, kadın ve insan hakları aktivisti, politik danışman, öğretmen, ebe, hukukçu, şair ve edebiyatçıydı. Genç yaşına bir çok şeyi sığdıran Mena Mangal, belki de işte tam da bu yüzden ülkesindeki gerici odakların hedefi haline geldi.
Afganistan’daki altı kardeşin 5 kız ve 1 erkek olmak üzere en büyükleriydi. Evin büyüğü olarak her zaman sorumluluk sahibi kişliği ile ön plana çıktı. Evdeki en büyük olmak, toplumda da kısa sürede sivirlemisini kendisiyle birlikte getirdi. Gazetecilik kariyerinden önce ebe olarak eğitim aldı; ardından hukuk eğitimi aldı. Şiir ve yazı ile ilgilendi. Gazeteciliğe ise Kabil’de, Meşal Üniversitesi’nden mezun olarak başladı. Kardeşlerinin eğitimlerini destekleyebilmek için bir dizi işte çalıştı Mena Mangal. Tolo Tv, Shamshad Tv, Lemar TV, Ariana Television Network kanallarında ekran yüzü oldu. Televizyon spikerliğinin yanı sıra Afganistan’da kadın hakları savunucusu olarak da tanındı.
Mena Mangal, on yıl evli kaldığı eşinden gördüğü şiddet nedeniyle ayrıldı. Üstelik ayrıldıktan sonra ‘hayatının tehlikede olmasından kaynaklı’ İnsan Hakları Komisyonu’na başvuruda bulundu. Eski eşinin tacizleri ise hiç bitmedi. Hatta ve hatta Mena Mangal, eski eşi tarafından ilaçla uyutularak kaçırıldı; işkenceye maruz kaldı. Mangal’ın ailesi de konuyu doğrulayarak, “Kabile yaşlılarının da onayı ve yardımıyla” kızın eski eşinden kurtardıklarını söylemişti.
Afganistan'ın tanınmış televizyon habercilerinden, kadın hakları savunucusu Mena Mangal başkent Kabil'de, motosikletli iki saldırganın açtığı ateş sonucu katledildi. Katledilen Mena'nın yakınları, kadın gazetecinin Afganistan parlamentosunun alt kanadındaki kültür danışmanlığı görevi için ofise gitmek üzere araç beklerken motosikletli iki saldırganın ateş açması sonucu katledildiğini duyurdu. Mena, 3 Mayıs'ta sosyal medya hesabından kimliği belirsiz kişiler tarafından ölümle tehdit edildiğini duyurmuştu.
Mena’ya saldıran ve katleden katil ya da katiller olay yerinden kaçtı. Mena Mangal’ın ailesi failin eski eşi olduğundan şüplendiğini belirterek şikayette bulundu ancak Mena’yı katledenler ortaya çıkmadı.
Katledilmesinin ardından ne oldu?
Mena Mangal katledildikten sonra, polis ve yetkililer tepki topladı. Çünkü Mena, tehditler aldığını sosyal medya hesapları üzerinden açıklamış, eski eşi tarafından kaçırıldığını ve tacize uğradığını dile getirmiş şikayetçi de olmuştu. Ancak Mena Mangal dinlenmedi! Kadana Başbakanı Justin Trudeau, cinayeti “Kabul edilemez bir trajedi” olarak nitelendirerek Kabil Büyükelçiliği’ne taziyede bulundu.
Gazetecilikte Kadın Koalisyonu’na göre Mena Mangal, 2019’da katledilen beş kadın gazeteciden biriydi. Afganistan’da kadın gazeteciler, Mena Mangal’ın katledilmesinin ardından saldırılara dikkat çektiler ve kadın gazeteciler için daha fazla koruma talep ettiler. Ancak bu Mena Mangal’ın ardından kadın gazetecilerin ölümünü yine de durdurmaya yetmedi.
Son 20 yılda Afganistan'da kamusal alanda görev yapan polis, siyasetçi, öğretmen, öğrenci veya gazeteci kadınlara yönelik çok sayıda saldırı ve suikast düzenlendi. Bu saldırılardan bazıları kadının kamusal yaşama katılmasını engellemek isteyenlerce, bazıları da kadınların en yakınları tarafından düzenlendi. Çoğu fail cezasız kaldı.