LAMİS NASSER

Şam- Suriye, Baas rejiminin devrildiği 8 Aralık 2024’ten bu yana hızlı gelişmelere tanıklık ediyor. Bunlardan biri ve katliamlardan sonra en çok tepki alan ise geçiş dönemi anayasanın cihatçı geçici yönetimi tarafından imzalanması. Şeriat yasalarının temel alınarak hazırlanan anayasada, Arap ve Sünni halkı merkeze koyan teklik üzerinden bir rejim inşası söz konusu. Birçok kesimden tepkiler gelmeye devam ederken, geçiş dönemi anayasasının, halklar ve inançlar mozaiği olan Suriye’yi kapsamadığı ifade ediliyor.

Konuyla ilgili ajansımıza değerlendirmelerde bulunan Avukat Şuruq Ebu Zeydan, imzalanan geçiş anayasasına tepki göstererek, kadın haklarının savunulduğu iddiası ile kadının geleneksel toplumsal cinsiyet rolünün pekiştirildiğini kaydetti.

‘Kadın mücadelesi engellenmek isteniyor’

Geçiş anayasasının 21’inci maddesindeki ‘sosyal statü’ kavramını hatırlatan Şuruq Ebu Zeydan, bu kavramın yoruma açık olduğunu ve kadınların yaşamlarına müdahalenin önünü açacağına inandığını söyledi. Ataerkil erkek zihniyetine karşı kadınların verdiği mücadeleye değinen Şuruq Ebu Zeydan, bu tarz yasal düzenlemelerin bu mücadeleyi de engellemeyi amaçladığını ifade etti.

Anayasadaki başka bir tartışmalı konu da İslam hukukunun, yasaların belirlenmesinde bir kaynak olarak kabul edilmesi. Bu durum, kadın ve erkekler arasında tam eşitliğin sağlanıp sağlanamayacağı konusunda soru işaretleri yaratmaktadır. Çünkü bazı şeriat kuralları, kadınların haklarını sınırlayan yasaların temelini oluşturabilir. Bu da kadınlar için eşitliği sağlama yönündeki çabaları engelleyebilir.

‘Geçiş anayasası’ uluslararası sözleşmelere nasıl yaklaşıyor

“21’inci madde, Suriye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere saygı göstermeyi taahhüt etmektedir” diyen Şuruq Ebu Zeydan, özellikle Kadınlara Yönelik Her Türlü Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Sözleşmesi (CEDAW) gibi sözleşmelerin uygulanıp uygulanmayacağı konusunda soru işaretleri olduğunu belirti. Şuruq Ebu Zeydan, ayrıca Suriye'nin bu tür sözleşmelerdeki bazı maddelere getirdiği çekincelerin kadın haklarının geliştirilmesi yolunda engel oluşturabileceğine de işaret etti.

Şuruq Ebu Zeydan, konuşmasını söyle tamamladı:

“Geçiş dönemi anayasası, mevcut yasaların değişene kadar geçerli olacağını belirtmektedir. Bu durum, kadınlar aleyhine olan mevcut yasaların uygulamaya devam edeceği anlamına gelmektedir. Ayrıca, bu yasaların yakın gelecekte ne zaman düzeltilip, değiştirileceğine dair herhangi bir garanti bulunmamaktadır.”