SALMA AL-RASHİD

Sudan- Sudan’da kız çocukları arasında okuma yazma bilmeme oranları hala yüksek seyrediyor ve bazı bölgelerde yarıyı aşıyor. Bu durum, kız çocuklarının eğitimi üzerinden kalkınma çabalarını ve sosyal istikrarı zorlaştırıyor. Doğu Sudan’da toplumsal, ekonomik ve kültürel engeller, kız çocuklarının okula devamını sınırlarken, bazı yerel girişimler alternatif eğitim programlarıyla bu boşluğu doldurmaya çalışıyor. Yürüttüğü çalışmalarla okuldan ayrılan kız çocuklarını yeniden eğitime kazandırmayı hedefleyen Tuknan Derneği, aynı zamanda çocuk yaşta evlendirmelerin de önüne geçmeyi amaçlıyor.

‘Amacımız engelleri ortadan kaldırmak’

Tuknan Derneği’nin kurucusu Nafisa Ahmed, Doğu Sudan’da özellikle kız çocukları arasında okuma yazma bilmemenin ciddi bir sorun olduğunu belirterek, “Bu sorunu çözmek için, Beja kabilelerinin konuştuğu Bedavi dilinde ‘bilgi’ anlamına gelen Tuknan adlı bir girişimi başlattık. Beja kabileleri, tarihi kökleri ve kendine özgü Bedawi lehçesiyle bilinen eski bir Nubya-Kuşit etnik grubudur. Amacımız, bölgedeki kadınlar arasında eğitimi teşvik etmek ve okuma yazma bilmemenin yarattığı engelleri ortadan kaldırmaktır” diye konuştu.

Alternatif eğitim

Sudan'ın askeri darbeler ve iç çatışmalar da dahil olmak üzere yaşadığı zorlu koşullar altında 2021 yılında derneği kurduğunu açıklayan Nafisa Ahmed, “Derneğin amacı, kız çocuklarını bir araya getirmek ve ihtiyaçlarını anlamaktır. Deneyimlerimiz, kız çocuklarının eğitiminin en önemli öncelik olduğunu gösterdi. Bu nedenle dernek, okul üniforması veya günlük devamsızlık gibi geleneksel kısıtlamalardan arındırılmış, kız çocuk dostu bir ortamda alternatif eğitim ve okuma yazma programları sunuyor” ifadelerini kullandı.

Sırada ekonomik güçlendirme var

Tuknan’daki eğitimi yerel dil olan Bedawi üzerinden verdiklerini aktaran Nafisa Ahmed, “Bu sayede okuldan ayrılmış 12-16 yaş arasındaki birçok kız çocuğunu yeniden topluma kazandırabildik. Bazı kızlar maalesef erken yaşta evliliğe zorlanmıştı. Önümüzdeki yıl ise Kızıldeniz Eyaleti’ndeki diğer bölgelere de faaliyetlerimizi genişletmeyi ve ailelerin kızlarının eğitimine devam etmelerini destekleyecek küçük projelerle ekonomik güçlenmelerine yardımcı olmayı planlıyoruz” diye kaydetti.

Kadına yönelik şiddete karşı 16 Gün Aktivizm kapsamında özellikle kız çocuklarının eğitimi ve kadınların toplumsal durumuna dikkat çeken Nafisa Ahmed, Doğu Sudan’da eğitimin önemine dair farkındalığın yetersiz olmasının en büyük zorluk olduğunu belirterek, sorunun eğitim eksikliği değil, değerinin anlaşılmaması olduğunu vurguladı.

‘Eğitim masrafları büyük yük’

Nafisa Ahmed, “Ekonomik ve sosyal zorluklar iç içe geçmiş durumda. Özellikle sosyal faktörler, kadınlara yönelik ayrımcılık nedeniyle daha ağır basıyor. Toplum genellikle erkek çocuklarının eğitimine öncelik veriyor, okullar da yerleşim yerlerinden uzak olduğu için kız çocuklarının okula gitmesi çok zorlaşıyor. Ekonomik olarak çoğu aile geliri sınırlı ve eğitim masrafları aileler için büyük bir yük oluşturuyor. Bir de müfredatın Arapça ve İngilizce olması, Arapça konuşmayan topluluklar için ayrı bir engel yaratıyor” sözlerine dikkat çekti.

‘Anadiller kademeli olarak tanınmalı’

Eğitimin ilk aşamasında anadilin benimsenmesi gerektiğini vurgulayan Nafisa Ahmed, ardından Arapça ve diğer dillerin kademeli olarak tanıtılmasını savundu. Bazı ülkelerin bu sistemi uyguladığını ve kayda değer ilerleme kaydettiğine dikkat çeken Nafisa Ahmed, bir ilkokul öğretmeni olarak, anadilin yokluğunun düşük akademik performansa ve artan okuldan ayrılma oranlarına yol açtığını söyledi.

Bazı kız çocukların sosyal ve kültürel nedenlerden dolayı eğitime devam etmekte isteksiz olduğunu belirten Nafisa Ahmed, “Biz de onları eğitimlerine devam etmeleri için ikna etmeye çalışıyoruz. Bu, karşılaştığımız zorluklardan sadece biri. Bunun yanı sıra öğretmen ve okul eksikliği, derneğimizde elektrik ve klima gibi temel hizmetlerin olmayışı ve kız çocuklarının eğitimine karşı çıkan yerel liderlerin etkisi gibi başka engellerle de mücadele ediyoruz” dedi.