Savaş, ayrımcılık ve şiddetin gölgesinde Yemenli kadınlar

RANİA ABDULLAH

Yemen– Yemenli kadınların karşılaştığı en büyük sorun sistematik ayrımcılık ve şiddet. Bu durum, kadınları korumak için gerekli önlemlerin alınmamasıyla daha da kötüleşiyor. Şiddetle mücadelede büyük zorluklarla karşılaşan Yemenli kadın hakları savunucuları ve kadın örgütleri, şiddetle mücadelenin güçlendirilmesi ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması gerektiğini vurguluyor.

Yemen’de son on yıldır devam eden çatışmalar, kadınlar ve çocuklar üzerinde doğrudan bir etki yaratmış ve bunun yansımaları hem toplumsal hem de ekonomik açıdan kadınların hayatlarını daha da zorlaştırmıştır. Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu’na göre; çatışmaların yoğunlaşmasından sonra, kadınlara yönelik şiddet oranı yüzde 63 oranında arttı.

Yemen’de artan kadına yönelik şiddeti, 10 yıldır çatışmaların odağında olan Taiz kentinden kadınlarla konuştuk.

‘Yoksulluk çocuk evliliklerin artışında etken’

Kadın ve çocukların çatışmadan en fazla etkilenen gruplar olduğunu vurgulayan Taiz Üniversitesi'nde Sosyoloji Bölümü Öğretim Görevlisi Doçent Dr. Zikra Al-Araqi, eğitim, sağlık ve sosyal hizmetlerdeki zorlukların bu durumu daha da kötüleştirdiğini, kadınların büyük ekonomik zorluklarla karşı karşıya olduklarını bu yüzden de şiddet gördüğü evlerde kalmaya devam ettiğini söyledi.

“Kadınlar, hayatlarını sürdürebilmek için çeşitli alanlarda, çoğunlukla kendi eğitim ve niteliklerine uygun olmayan işlerde çalışmaya zorlanıyorlar ve çalışma fırsatları ise son derece sınırlı” diyen Zikra Al-Araqi, yoksulluğun çocuk evliliklerin artışında önemli bir etken olduğunun altını çizdi.

‘Kadınların haklarını savunacak bir yasa yok’

1994 yılında yapılan Anayasa’da kadınların haklarının açıkça belirtilmediğini ve kadınların karar alma süreçlerine dahil edilmediğini vurgulayan Zikra Al-Araqi, toplumun geleneksel ve erkek egemen yapısının kadınları çok fazla kısıtladığını, kadınların haklarını savunacak yasaların bulunmadığını belirtti.

Zikra Al-Araqi, Yemenli kadınların hakları hakkında farkındalık yaratmaya yönelik yürütülen kampanyaların önemli olduğunu ve bu kampanyaların toplumsal bilinç oluşturma noktasında katkı sağladığını söyleyerek, “Ancak, toplumdaki kültürel ve yasal engeller, kadınların ilerlemesini engellemeye devam etmektedir. Ayrıca, kadınlar şiddete uğramış ve pek çok kadının hakları ihlal edilmiştir” diye sözlerine ekledi.

‘Şiddetle mücadele için sosyal hizmet ve hukuki düzenleme gerekmektedir’

“Yemen’deki savaş ve toplumdaki güvenlik açığı, kadınlar ve kız çocukları için daha fazla şiddet ve istismarı teşvik etmektedir” diyen Zikra Al-Araqi, “Aile içi şiddet genellikle ‘özel mesele’ olarak kabul edilmekte ve dışarıdan müdahale edilmemektedir. Bu durum, kadınlar ve kız çocukları için yasal ve psikolojik destek almayı daha da zorlaştırmaktadır, kadına yönelik şiddetle mücadele için sosyal hizmetler ve hukuki düzenlemeler gerekmektedir” dedi.

Kadınlar ve çocuklar için insan hakları

Taiz kentinde Kadın Gelişim Direktörü olan Najah Al-Sami, kadınların gelir kaynaklarını kaybettiklerini, bu nedenle daha zor koşullarda çalışmaya başladıklarını belirterek, “Ayrıca çocuklar da çalışmak zorunda kalıyor ve bu durum çocuk işçiliğinin artmasına yol açıyor. Bu, aile içi şiddet ve cinsel istismarın da artmasına neden oluyor” şeklinde konuştu.

‘Seyahat etme ve çalışma konusunda kısıtlamalarla karşı karşıyayız’

Kadınların, özellikle Kuzey Yemen’de, seyahat etme ve bağımsız çalışma konusunda ciddi kısıtlamalarla karşılaştığına dikkat çeken Najah Al-Sami, “Bir başka zorluk da erkek bir “mahrem” ile seyahat etme zorunluluğudur. Bu, insani yardım sağlama çalışmalarında görev alan kadınların görevlerini yerine getirmelerini zorlaştırmaktadır. Yemen’de, yaklaşık 7 milyon kadın, toplumsal cinsiyet temelli şiddetle mücadele ve yardıma erişim için acil yardım hizmetlerine ihtiyaç duymaktadır. Ancak bu hizmetler, bazı bölgelerde neredeyse yok” diye kaydetti.

‘Savaşın sonlandırılması en önemli çözüm yolu’

Najah Al-Sami, savaşın sona erdirilmesinin en önemli çözüm yolu olduğunu ve bunun yanı sıra kadınlar ve çocuklar için acil yardımların artırılmasının gerektiğini belirti. Ayrıca, kadınların eğitimine yönelik programların artırılması ve güvenli eğitim ortamlarının sağlanması gerektiğini vurgulayan Najah Al-Sami, kadınların barış süreçlerine katılımının güçlendirilmesi, karar alma mekanizmalarına dahil edilmeleri gerektiğini belirtti.

Kadınlara yönelik artan şiddet

Kadına yönelik şiddet, Yemen’de son yıllarda önemli bir artış gösterdi. Kadınlar, sadece ev içinde değil, aynı zamanda toplumda da şiddet ve cinsel istismar gibi durumlarla karşı karşıya kalıyorlar. Bu, toplumsal yapının, şiddet ve ayrımcılığı meşru görmesinin bir sonucu.

Ülkede dijital şiddet de ciddi bir sorun haline geldi. İnsan hakları kuruluşları, kadınların Facebook gibi sosyal medya platformlarında taciz ve zorbalığa uğradığını ve bazı kadınların özel bilgileri veya fotoğraflarının ifşa edilmekle tehdit edildiğini ifade ediyor. Bu durum, kadınların kişisel haklarını ihlal etmekte ve bu şiddete karşı yasal koruma eksiklikleri büyük bir sorun teşkil etmektedir.

Kadınlar için dayanışma ve insan hakları günü

25 Kasım Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Günü, Yemen'deki kadınlar için önemli bir farkındalık yaratma fırsatıdır. Kadın hakları savunucuları ve kadınlar, bugün de toplumsal cinsiyet eşitliği ve şiddetle mücadele konusunda seslerini duyurmak için bir araya gelmeye hazırlanıyorlar.