HELİN AHMED

Süleymaniye- Irak Parlamentosu’nun 1959 tarihli Kişisel Statü Yasası’nda yaptığı değişiklik, kadın hakları aktivistlerinin tepkisini çekti. Yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte özellikle Şii bölgelerinde kadınlar, çocuklarının velayet hakkının babaya verilmesi nedeniyle evlerini terk etmek ve Federe Kürdistan Bölgesi’ne göç etmek zorunda kaldı. Bu durum, 800’den fazla kadının yerinden edilmesine ve bölgedeki sosyal ve ekonomik dengelerin olumsuz etkilenmesine yol açtı.

Göç herkesi olumsuz etkiledi

Avukat Rêzan Şêx Dilêr, özellikle Irak’ın Şii bölgelerinde bu yasanın kadınları tehlikeye attığını, çocuk velayetinin babaya verildiğini ve annenin yıllardır sahip olsa bile çocuk haklarının babaya geçtiğini belirtti. Bu nedenle pek çok kadın, yasaların uygulanmadığı ve daha güvenli olduğu Federe Kürdistan Bölgesi şehirlerine göç etmek zorunda kaldı. Toplu göçün, Federe Kürdistan Bölgesi toplumunu ve ekonomisini olumsuz etkilediğini belirten Rêzan Şêx Dilêr, kadınlar ve çocukların temel hizmetlere erişimde ve eğitim olanaklarında ciddi sorunlarla karşı karşıya kaldığını anlattı. 

Yetersiz destek ve barınma, kadın göçmen krizini derinleştiriyor

Rêzan Şêx Dilêr, Kişisel Statü Yasası değişikliği nedeniyle Federe Kürdistan Bölgesi’ne göç eden kadınların çok zor koşullarda yaşadığını ve temel ihtiyaçlardan yoksun olduğunu belirtti. Rêzan Şêx Dilêr, “Bazıları arkadaş veya tanıdık yardımıyla geçici barınak bulabildi, ancak pek çoğu otellerde veya sokaklarda yaşıyor” dedi. 

Irak 188 Koalisyonu ve Iraklı Kadınlar Ağı, Federe Kürdistan Bölgesi’ndeki ofisleri aracılığıyla bu kadınların barınma krizini çözmeye çalışıyor ve acil çözümler talep ediyor. Rêzan Şêx Dilêr, iş imkanlarının eksikliği ve güvenli sığınakların olmamasının kadın göçmenlerin durumunu gün geçtikçe kötüleştirdiğini vurguladı.

Raporlara göre, 800’den fazla kadın çocuklarıyla birlikte Federe  Kürdistan Bölgesi’ne göç ettiğine vurgu yapan Rêzan Şêx Dilêr, ancak resmi veri tabanlarının eksikliği ve bazı kadınların kimliklerini açığa çıkarmaktan korkması nedeniyle kesin sayıların bilinmediğini ifade etti.

Değiştirilen yasa kadınlara karşı ayrımcılığı pekiştiriyor

Rêzan Şêx Dilêr, Kişisel Statü Yasası değişikliğinin etkisi altındaki kadınların çocuk velayetini kaybetme korkusuyla ülkeyi terk edemediğini belirtti. Sivil toplum örgütleri ve uluslararası insan hakları kurumları, önümüzdeki aylarda Kürdistan Bölgesi içinde ve dışında yasanın uygulanmasını engellemek amacıyla Adalet Bakanlığı ile ortak bir konferans düzenlemeyi planlıyor. Rêzan Şêx Dilêr, kadın ve çocukların durumuna dikkat çekmek için siyasi ve adli kurumlarla sürekli iletişim kurulması gerektiğini vurguladı ve yasanın Kürdistan Bölgesi’nde uygulanmaması gerektiğini dile getirdi. Rêzan Şêx Dilêr, “Bazı anneler eşlerinden ayrıldıktan sonra hiçbir destek almazken, bazı babalar ise çocuklarından uzak kaldı; aileler ise çocuklarını geri almak istiyor, bu da annelerin çocuklarıyla görüşmesini engelliyor” diye ifade etti. Rêzan Şêx Dilêr, ayrıca, çocukların babalarına veya ailelerine verilmeden önce dikkatli bir yargısal inceleme yapılması gerektiğini ve yasanın çocukların annelerinden ayrılmaması ve ailelerin sosyal kriz yaşamaması için düzeltilmesinin önemine dikkat çekti.