ŞİRİN MUHAMMED

Qamişlo – İnsan Hakları Örgütü Suriye Temsilcisi Evin Cuma, Suriye’nin çeşitli bölgelerinde yaşanan ağır hak ihlallerini kınayarak Suriyelilere siyasi diyaloğa yönelme çağrısı yaptı. Evin Cuma, “Mezhep savaşını körükleyen herkes yasal olarak hesap vermelidir” dedi.

Son dönemde Suriye’nin sahil kesiminde, Süveyda’daki Dürzi toplumu ve birçok kentteki diğer bileşenlere yönelik insanlık dışı ihlaller yaşandı. Evin Cuma, bu ihlallerin doğrudan sorumlusunun El Kaide bağlantılı cihatçı Heyet Tahrir el-Şam lideri Colani ve onun “geçici yönetimi” olduğunu vurguladı.

‘Geçiş süreci başlamadı, ihlaller sürüyor’

Evin Cuma, cihatçı HTŞ’nin kontrolü ele geçirmesinin Suriye halkının umutlarını boşa çıkardığını belirterek, “Rejimin düşmesiyle yeni bir Suriye umudu doğmuştu. Ancak silahlar yayıldı, diyalog ciddiyet kazanmadı ve durum kontrolden çıktı” dedi.

Sahil bölgesinde sivillere yönelik katliamlar yaşandığını belirten Evin Cuma, BM’nin hazırladığı raporun gerçekleri yansıtmadığını ve pek çok ihlalin raporda yer almadığını ifade etti.

‘Etnik ve mezhepsel çatışma bölge için büyük tehlike’

Evin Cuma, sadece sahil değil; Humus, Hama, Ceremana, Sahnaya, Şam’daki kilise saldırısı ve Süveyda’da da sivillere yönelik katliamlar yaşandığını, bunun artık “bir iç savaş” olarak adlandırılabileceğini söyledi.

Bu durumun temelinde, iletişimsizlik ve güvensizliğin olduğunu ifade eden Evin Cuma, “Suriye çok inançlı ve çok kültürlü bir yapıya sahiptir. Hiçbir bileşen dışlanamaz” dedi.

Evin Cuma, iç savaş senaryosunun dayatıldığını, merkezileşmiş yönetim anlayışının tüm toplulukların sürece dahil edilmemesi halinde ilişkileri daha da kötüleştireceğini belirterek, “Tüm taraflar arasında ciddi diyalog şart. Özellikle kadınlar bu savaşın en büyük zarar görenleridir” ifadelerini kullandı.

İhlallerin önlenmesi için ulusal ve uluslararası hukuk mekanizmalarının devreye girmesi gerektiğine dikkat çeken Evin Cuma, Suriye’de tüm bileşenlerin katılımıyla gerçek bir anayasanın müzakere edilmesini ve seçimler öncesinde bunun üzerinde uzlaşılması gerektiğini söyledi.

‘Sahada olmamak belgelemeyi zorlaştırıyor”

Suriye İnsan Hakları Örgütü olarak çoğu vakayı Kuzey ve Doğu Suriye’de izlediklerini, ülkenin diğer bölgelerinde ise insan hakları aktivistleriyle iletişim halinde olduklarını aktaran Evin Cuma, “Sahada olmamak, belgelerin toplanmasını zorlaştırıyor. Ancak bize ulaşan tüm belgeler ve tanıklıklar korkunç” dedi.