RABAA KHURAİS

Cezayir- Cezayir’de kadınların, derneklerin ve kadın kurumlarının öncülük ettiği mücadeleyle birlikte kadınlar ekonomik, sosyal ve siyasi alan olmak üzere kimi haklar elde ederken, hâlâ toplumsal statülerini elde etmede zorluklar yaşıyor. Cezayirli kadınlar yakın zamanda doğum iznini uzatma hakkını elde etti ve mücadele sonucu şiddete karşı bazı kanunlar ve tüzükler gözden geçirildi. Konuyla ilgili olarak Noor Kadın ve Çocuk Derneği Başkanı Dalila Hussein ve Cezayir Parlamentosu'nun eski üyesi Asma Marauni ajansımıza değerlendirmelerde bulundu.

‘Kadın temsilcilerin desteği olmasaydı bu aşamaya gelemezdik’

Noor Kadın ve Çocuk Derneği Başkanı Dalila Hussein, tüm engel ve zorluklara rağmen Cezayirli kadınların tüm sektörlerde var olduğunu, yüksek mevkilerde yer aldığını, adaylık ve seçimlere katıldığını, sivil toplumun aktif bir üyesi ve kalkınma ortağı olduğunu söyledi. Dalila Hussein, "Örgütlü kadın gruplarının kolektif biçimde önderlik ettiği feminist hareketlerin ve Cezayir parlamentosundaki kadın temsilcilerin desteği olmasaydı bu aşamaya gelemezdik. Feminist hareketler toplumda bir farkındalık yaratarak, erk zihniyetin değişiminde önemli rol oynadı” diye belirtti.

Doğum izninin uzatılması

Kamu ve özel sektördeki tüm kadınları kapsayan doğum izninin uzatılması kararının olumlu bir gelişme olduğunu söyleyen Dalila Hussein, sözlerine şöyle devam etti: “Aile Yasası’nda yapılan son değişikliklerle birlikte kadına yönelik şiddetin önüne geçilebilir ve failler hak ettikleri caydırıcı cezaları alabilir. Ancak yargı alanında kimi sorunlar yaşanıyor. Örneğin şiddet durumunda kanıt ve delil isteniyor. Bu da kadınları korumak için yeni yasal mekanizmaların oluşturulmasını ve şiddete ilişkin prosedürlerin hızlandırılmasını gerektiriyor. Kurumsal düzeyde ve yasama sisteminde dava dosyalarını denetleyecek bakanlıklar oluşturulurken, şiddete maruz kalan kadınlara yönelik dinleme ve psikolojik destek merkezleri oluşturulmuştur. Bu merkezler kadınların haklarını geri kazanmalarını sağlamak amacıyla psikolojik danışmanlık ve hukuki yardım sağlamaktadır. Hükümet, kadınlara yönelik olumsuz toplumsal kültürü değiştirmek amacıyla kadınların ekonomik açıdan güçlenmesini destekleyen programlar geliştirmiştir.”

‘Kadın hakları alanında henüz istenilen sonuca ulaşılamadı’

Tüm bu mekanizmalarla somut olumlu sonuçların elde edildiğini söyleyen Dalila Hussein, bu sonuçların Cezayirli kadınların mücadelesi sonucu olduğunu belirtti. Dalila Hussein, “Ancak Cezayirli kadınlar elde ettikleri başarılara rağmen hakları konusunda istenilen sonuca ulaşamadılar. Bunlardan biri çocuk velayeti konusudur. Çocuk velayeti hakkıyla ilgili maddeler yeniden gözden geçirilmelidir. Öte yandan aile içi şiddete karşı yasaların çıkarılması zorunlu hale geldi. Yasaların yetersizliği kadınları fiziksel, cinsel, duygusal, ekonomik ya da psikolojik istismara karşı savunmasız hale getiriyor. Mısır gibi birçok Arap ülkelerinde aile mahkemelerinin kurulmasını gerektiren özel bir yasanın çıkarılmasını ve bu mahkemelerin tüm kişisel statü meselelerini değerlendirmeye yetkili olmasını öneriyoruz” diye kaydetti.

Cezayir Parlamentosu'nun eski üyesi Asma Marauni de, Cezayirli kadınların tarih boyunca direnen kadınların mücadele mirasını devraldığını kaydetti. Cezayirli kadınların süreç içinde, siyasi, ekonomik, kültürel ve hatta askeri alanda sorumluluklar aldığına dikkat çeken Asma Marauni, “Günümüzde kadınlar ister liderlik, ister yönetici pozisyonlarında olsun, çeşitli alan ve düzeylerde var olduklarını kanıtlıyor. Üstelik genel eğilim, yeterlilikleri ve performanstaki ustalık dereceleri nedeniyle bu tür pozisyonlarda kadınların varlığını tercih etmeye başladı. Bu temelde kadınların toplumdaki rolünün tartışmasız hale geldiğini söyleyebiliriz” sözlerine dikkat çekti.

‘Mücadele yolumuz uzun’

Cezayirli kadınların yakın zamanda doğum iznini uzatma hakkını elde ettiğini kaydeden Asma Marauni, “Doğum izninin uzatılması, kadına yönelik şiddete karşı ek yasal mekanizmaların geliştirilmesi, şiddete maruz kalan kadınlarla ilgilenilmesi ve bunun için görevlendirmelerin yapılması gibi birçok kazanım elde edildi. Mücadele yolumuz uzun ve merdivenleri adım adım tırmanmamız gerekiyor. Feminist dernekler, velayet altındaki çocuğun çıkarları ile ebeveynlerin çocuklarına bakma haklarının korunması arasında bir denge kurmak için hukuki bir formül bulmaya dair yoğun çalışıyor. Bu girişimin amacı, velayet altındaki çocuğun çıkarlarını korumak ve boşanmış kadınlara velayetini kaybetme korkusu olmadan yeniden evlenme fırsatı sunmaktır” şeklinde konuştu.