BAHARİN LEHİB 

Bamyan- Afganistan’da Taliban’ın yönetime el koymasının üzerinden yaklaşık 4 yıl geçti. Bu süre içerisinde Taliban özellikle kadın ve kız çocuklarını toplumsal alandan uzaklaştırmak için birçok uygulama geliştirdi. Kız çocuklarının okula gitmesini yasaklaması bu uygulamalar arasında en fazla ses getiren ve karşı çıkılanı oldu. Bu ay Afganistan’da yeni öğretim yılı başladı ancak, 6’ncı sınıftan sonra eğitime devam etmek isteyen kız çocukları yine okula gidemedi.

Afganistan’da üç yılı aşkın bir süredir kız çocuklarının eğitime erişimi yasaklanmış durumda. Birleşmiş Milletler’in (BM) yayınladığı raporlara göre; 5 milyondan fazla kız öğrenci eğitimine devam edemiyor.

Öte yandan, erkek öğrenciler için de yeni kısıtlamalar getirildi. Erkek öğrencilerin mutlaka Afgan geleneksel kıyafeti olan uzun tunik (pirahan) ve geniş paçalı pantolon (tomban) giymesi ve beyaz başlık (takke) takması zorunlu hale getirildi. Bu kurallara uymayan öğrencilerin okullara girişine izin verilmiyor. Ayrıca, fen bilimleri gibi dersler azaltılırken, dini içerikli derslerin sayısı artırıldı.

Okullarda yeni kısıtlamalar

Taliban’ın yasaklarını yerinde gözlemlemek için Bamyan vilayetinde iki farklı okulu ziyaret ettik. Bunlardan biri özel bir okul. Burada görüştüğümüz öğretmen Şemsiye Şerif, eğitim alanında karşılaştıkları yeni zorlukları şu sözlerle ifade etti: "Geçen yıl da Bamyan Eğitim Müdürlüğü’nden sürekli yazılı talimatlar alıyorduk. Bu talimatlar özellikle öğretmenlerin örtünme kurallarına ilişkin katı kuralları içeriyordu."

Şemsiye Şerif, öğrencilerin eğitim almasının hayati önem taşıdığını belirterek, Afganistan’ın dünyada okuryazarlık oranının en düşük olduğu ülkelerden biri olduğunu vurguladı. Bu yıl, erkek öğrencilerin kıyafetlerine ilişkin yeni kuralların da uygulanmaya başlandığını hatırlatan Şemsiye Şerif, endişelerini dile getirerek, "Bizim amacımız bu ülkenin gelecek neslini eğitmek. Ancak Taliban yönetiminin getirdiği yeni kurallar bizi ümitsizliğe sürüklüyor" dedi.

Kız çocukları için eğitim yolculuğu daha zor

Devlet ait bir kız okulunu ziyaret ettiğimizde ise bu okulda eğitim gören öğrencilerin büyük bir kısmının, kilometrelerce yol yürüyerek ve engebeli yolları aşarak okula varmak zorunda kaldığına şahit olduk. Okulda çalışan öğretmenlerden biri olan Şaziye Nefes, Taliban’ın eğitim politikaları hakkında düşüncelerini dile getirerek şöyle konuştu: "Taliban’ın ne yapmak istediğini bilmiyorum. Kadınlara ve kız çocuklarına yönelik eğitim yasağı yetmezmiş gibi, şimdi erkeklere de yeni kısıtlamalar getiriyorlar. Artık okullarda fen ve sosyal bilimler gibi dersler azaltılırken, dini derslerin sayısı artırıldı. Bunun yanı sıra, birçok öğretmen işten çıkarıldı ve üç aydan uzun süredir öğretmen maaşları ödenmiyor."

Şaziye Nefes, dört kişilik bir aileye bakmak zorunda olduğuna dikkat çekerek, “Burada çalışan diğer öğretmenler de benimle aynı durumda. Bazen kendi kendime soruyorum: Taliban bizden ne istiyor? Bu kadar baskının, bu kadar zulmün amacı ne?" diye belirtti.