BAHARİN LEHİB

Afganistan – Taliban’ın yönetime el koymasıyla birlikte 30 milyon Afganistanlı, her gün yeni baskı, korku ve sıkıntılarla karşı karşıya kalıyor. Kadınların tüm haklarından mahrum bırakılması, cinayetler, kaybolmalar, yoksulluk, işsizlik ve bin bir sorunla boğuşan halk, bu kez de 74 saat süren internet kesintisiyle sarsıldı.

Kesinti süresince yurttaşlar iletişim kuramadı. Uçuşlar durduruldu, gümrük yolları kapatıldı, bankalar, devlet daireleri, çevrim içi eğitimler ve hatta aile içi haberleşme tamamen felce uğradı. Herkes büyük bir korku ve belirsizlik içinde kaldı.

74 saatin ardından internet ve sosyal medya erişimi yeniden sağlandı. Ancak, Taliban’ın dört yıl önce yönetime el koymasıyla yaşanan şok yeniden halkı sardı.

Kısa süre önce Donald Trump’ın Taliban yönetiminden Bagram Askerî Üssü’nü teslim etmesini talep ettiği, bu talebin Çin ve Rusya’nın karşı çıkmasıyla karmaşık bir hâl aldığı da gündemdeydi. Uzmanlar, bu süreçte en çok zararı yine Afgan halkının, özellikle de kadınların gördüğünü vurguluyor.

İnternet kesintisinden en çok kadınlar etkilendi

İnternet kesintisi kadınları doğrudan etkiledi. Çoğu kadın uzaktan eğitimle okula, üniversiteye veya kurslara devam ediyordu; bazıları ise internet üzerinden çalışarak tek gelir kaynağını sağlıyordu. 74 saat boyunca hem eğitim hem de geçim kaynakları ellerinden alındı. Ailelerinden uzakta yaşayan kadınlar, sevdikleriyle haberleşemedikleri için ayrıca büyük bir endişe yaşadı.

Kesinti sırasında Afganistan’ın büyük kentleri, adeta “ölü şehirler”e dönüştü. Kabil’in en yoğun bölgeleri sessizliğe büründü, yalnızca gıda satıcıları ve sağlık merkezleri açık kaldı. Diğer tüm işyerleri kepenk indirdi.

Taliban yönetiminden kesintiyle ilgili resmî bir açıklama yapılmazken, farklı yorumlar öne sürüldü. Bazı iddialara göre bu süre zarfında Bagram Üssü’nün ABD’ye devri gerçekleşti. Taliban içinden bazı kaynaklar ise uygulamanın, halkın telefon ve dijital medya uygulamalarındaki görüşmelerini gözetim altına almak amacıyla yapıldığını aktardı.

Kadınlar ise bu adımı, Taliban’ın toplumun ilerlemesini engelleme çabası ve özellikle kadınlara düşmanlığının yeni bir göstergesi olarak değerlendiriyor.

Sonuç olarak, Afganistan’da yaşanan bu internet karartması yalnızca ekonomik ve sosyal ilişkileri felce uğratmadı; aynı zamanda kadınların ve gençlerin eğitim ve iş umutlarını da hedef aldı. Taliban’ın interneti bir baskı ve kontrol aracı olarak kullandığı bir kez daha ortaya çıktı. Her zamanki gibi, bu oyunun en büyük kaybedeni yine Afgan halkı ve özellikle Afgan kadınları oldu.