VİYAN MEHRPARVAR

Mahabad– Eğitim sistemi, her toplumun temel direklerinden biridir. Bilimsel eğitimin sağlanabilmesi için güvenli ve erişilebilir bir ortam sunmalı, analiz, sorgulama ve yaratıcılık becerilerini geliştiren bir yapıya sahip olmalıdır. Ancak İran İslam Cumhuriyeti'nde eğitim sistemi, iktidarın ideolojik ve baskıcı bir aracı haline gelmiştir. Eğitimde, bireysel düşünceden çok itaate vurgu yapılmakta, iktidarın ideolojik kimliği yeniden üretilmekte. Bu durum, eğitim sisteminin egemenlik ve güç ilişkileri çerçevesinde şekillenmesine neden olmaktadır.

Müfredat kadın düşmanı

Eğitim müfredatlarındaki kadın karşıtı içerikten endişe duyan kadınlardan Siran M. “Eğitim müfredatlarında ve hatta okul çevresindeki pankartlarda kız çocukları küçük düşüren ifadeler yer alıyor. Bu söylemlere katılmayanlar ise hemen etiketleniyor. Eğitim hayatım boyunca yaşadığım ayrımcılık, hayatımdaki en kötü anılardan biri olarak kaldı” dedi.

Kürtçeye dönük ayrımcılık

Kadınlardan Neda A. yaşadığı dil ayrımcılığını şu sözlerle aktardı: “Derste bir kelime bile Kürtçe konuşsak, öğretmen bize sıfır veriyordu. Arkadaşlarımızla Farsça konuşmamız gerektiğini söylüyordu.”

Bu anlatılar, İran okullarında yaygın olan ve yalnızca öğrencilere değil, rejimin ideolojisine ve politikalarına hizmet etmeyi reddeden öğretmenleri de hedef alan yapısal ve sembolik şiddetin birer örneğidir. Bu durumu yaşayan öğretmenlerden biri olan Laleh Z. “Jin, Jiyan, Azadî” devriminin ardından artan baskılar nedeniyle erken emekliliğe zorlandı.

Kürtçe öğrettiği için uyarı cezası alan Hijan H. de yaşanan baskı ve şiddetin son dönemde arttığını belirterek, “Eğitim Bakanlığı ile istihbarat arasında imzalanan ortak mutabakatta zorunlu başörtüsü uygulaması gibi durumlarda askeri güçler okullara girebiliyor” diye belirtti.

Çocuklara yönelik aşağılama

Kadınlardan Sarah B. oğlunun okulda maruz kaldığı aşağılayıcı şiddeti şu sözlerle aktardı: “Yedi yaşındaki oğlum ve sınıf arkadaşları, bir vazonun kırılması nedeniyle ceza olarak derste yarım saat boyunca köpek sesleri çıkarmaya zorlandılar.” Sarah, “Sine’ye bağlı Karjo köyünde şarj kablosunu kaybettikleri gerekçesiyle 13 öğrenci işkenceye maruz bırakıldı” sözleriyle geçmişte yaşananları hatırlattı.

Öğrencilerden Soraya G. okul müdürünün sert bir tokat atması sonucu kulak zarı yırtılırken, Zainab T. ise bedensel işkenceye maruz kaldıktan sonra öğrenme sürecinde zorluk yaşamaya başlayan ve okula gitmeyi reddeden öğrencilerden biri.