BÊRÎVAN ÎNATÇÎ

Dêrik – Kuzey ve Doğu Suriye'de kadınlar komünal ekonominin geliştirilmesi için kooperatiflere katılırken, kadınların yeni kooperatif kurma projeleri de sürüyor. Kadın Ekonomisi, Jiyan (Yaşam) Projesi üzerinde yaklaşık 2 yıldır çalışıyor, önümüzdeki yıl 4 bin meyve ağacıyla kooperatife dönüşecek.

Jiyan Projesi'nde 13 hektar araziye 4 bin meyve ağacı dikildi. 2 yıl önce dikilen ve gelecek yıl meyve verecek olan bin 500 meyve ağacının dikildiği projede, 350 incir ağacı, bin 700 zeytin ağacı, 350 cennet hurması var. Projede şu anda çoğu kadın olmak üzere 10 kişi çalışıyor. Bir yıl sonra ağaçlar meyve vermeye başlayınca proje kooperatife dönüştürülecek ve kooperatifte yer alan kadınlara dağıtılacak.

Dêrik Kadın Ekonomisi üyesi Hemîda Şawîş, Jiyan Projesi'ni anlattı.

Proje gelecek yıl kooperatife dönüşecek

Hemîda Şawîş, projenin üzerinde yaklaşık 2 yıldır çalışıldığını belirterek, şunları söyledi: "Proje için arazi temizlendi, sürüldü ve oraya 4 bin ağaç dikildi. Bahçede meyve, incir, cennet hurması ve zeytin ağaçları bulunmaktadır. Amacımız sadece proje oluşturmak değil, amacımız kadınları ekonomik olarak kalkındırmak. Ağaçlar bir yıla kadar meyve verecek. Ağaçlar meyve verdiğinde proje kooperatife dönüşecek.

Kadın işçilerin çoğu bahçede çalışıyor. Ağaçların günlük ihtiyaçlarını ve bakımını onlar yapıyor. Bu proje Dêrik Kadın Ekonomisi’ne bağlıdır. Derik'te çok sayıda farklı kooperatif bulunmaktadır. Ama özellikle böyle bir proje yapmayı gerekli gördük ve proje başarılı olduktan sonra artık burayı kadın kooperatifine dönüştüreceğiz."

Ailelere meyve ağaçları dağıtılacak

Projenin kooperatife dönüştürülmesinin ardından meyve ağaçlarının ailelere dağıtılacağını söyleyen Hemîda Şawîş,"O aileler kooperatifte çalışacak ve hasat edilen ürünler ailelere ait olacak. Yani kooperatife üye olan aile, kendisine tahsis edilen ağaç miktarı kadar meyvesini de satarak geçimini sağlayabilecek. Bugüne kadar Kadın Ekonomisi bu bahçenin ihtiyaçlarını karşıladı. Ama kooperatif olunca aileler de çalışacak" diye belirtti.

Komünal çalışma, komünal ekonomi

Hemîda Şawîş, "Kadınların kendilerinin meslek sahibi olmasının ve komünal ekonomi oluşturmanın yanı sıra, kooperatifler sayesinde kadınlar birbirini tanıyor" diyerek sözlerine şöyle devam etti: "Kadınlar bu iş ile birbirlerine ulaşıyorlar ve komünal çalışmayı birlikte yürütüyorlar. Kooperatifin ihtiyaçları ne olursa olsun birlikte yapıyorlar. Devrim olana kadar da kadınlar çok fazla çalışmıyordu.  Artık özgün ekonomik faaliyetlerle birlikte kadınlar da iş ve çalışma hayatında yerlerini alıyor, evlerinden çıkıp komünal çalışmalara katılıyor. Kadın Ekonomisi olarak her ay kadınlarla toplantılar yapıyoruz, komünlerle bir araya geliyoruz. Artık kendi işini yürüten birçok kooperatifimiz var. Bu kooperatif için 25-30 kadının gelip kooperatifte yerini almasını ve burayı kendilerinin yöneteceğini düşünüyoruz.”

‘Kadınlar kendi bağımsız ekonomilerine sahip olmalı’

Hemîda Şawîş, bağımsız ekonominin kadınlar için önemine dikkat çekerek, kadınlara şu mesajı verdi: "Kadınlar kendi ekonomisini ailesine, yani erkeğe bırakmamalı. Kadın çalışmalı ve yaptığı işin sonucunda kendi gelirini elde etmelidir. Kooperatif faaliyetlerimizde temel amacımız budur. Kadınları bir kez daha komünal ekonomik faaliyetlerde, kooperatiflerde yer almaya çağırıyoruz. Kadınlar ne zaman gelmek isterse onlara yeni kooperatifler kurmaya hazırız."

‘Bu bahçenin zengin olmasını istiyoruz’

Projede çalışan kadınlardan Ehed Ehmed Fendî şunları söyledi: "Biz burada yaşayan bir aileyiz. Eşim bu bahçenin bakımını yapıyor, ben de bu ağaçları sulamak için köklerinin etrafının açıyorum. Bahçenin ihtiyacı ne ise onu yapıyoruz. Sabah 7.00’dan 11.00’a kadar çalışıyoruz, öğle yemeğinden sonra tekrar işe dönüyoruz. Her yıl bu bahçede çalışmak istiyoruz. Çünkü biz burada emek verdik, bu bahçeyi kendi evimiz gibi görüyoruz ve bahçemiz en iyisi."

‘Ağaçlar emek vermeden ürün vermez’

Rîm Xelîf Salim, Rakka’da Jiyan Projesi'nde çalışıyor. Rîm Xelîf Salim de bahçede yaptıkları çalışmalara ilişkin şöyle konuştu: "Burada çalışıyoruz, bahçedeki yabani otları temizliyoruz, ağaçların etrafını kazıyoruz. İş zordur ama işsizde olmaz. Ağaçlar emek vermeden ürün vermez. Bu yüzden bahçemizin iyi ve zengin olmasını istiyoruz."