HENAN HARİT

Fas - Fas'ta kadınların işlettiği işletmelerin sayısı ülkenin toplam işletmelerinin yüzde 10'una tekabül ediyor ve bu işletmelerin çoğu orta veya küçük ölçekli. Ülkenin iş kadınları ve girişimci kadınlarının durumunu öğrenmek için kadın girişimciler için kurulan Tomooh Derneği Başkanı Fatima Karkab ile konuştuk.

El-Ayoun'da Tomooh Kadın Girişimciler Derneği'ni neden kurdunuz, derneğin amacı nedir?

El-Ayoun'da Tomooh Kadın Girişimciler Derneği'nin kurulması, Fas'ın güney illerinde yaşanan ekonomik ilerleme ve kalkınma patlamasına ayak uydurmak için uygun ve yerinde bir adımdır. Belki de bu potansiyellerin açığa çıkması için ve kadınların toplum yaşamına kazandırılması için de önemli görüyoruz. Kadınlar büyük ekonomik sorunlar yaşıyorken ancak böyle toplumdaki kadın varlığının görülebilir kılınmasını sağlayabileceğimizi düşündük. Kadınların, ülkenin ve bölgelerinin kalkınmasında, ekonomide daha fazla söz sahibi olabilmeleri ve yer alabilmeleri için hem rollerinin daha da görülür olmasını sağlamak hem de bu fırsatı kadınlara sunabilmek için zemin hazırlamak istiyoruz.

Fas'ta kadın girişimciliğinin durumunu nasıl değerlendiriyorsunuz?

Fas'ta kadın girişimcilerin yüzdesine baktığımızda halen aslında kırılgan bir oran karşımızda duruyor, bunu yadsımamak gerekiyor. Ancak bu rakamın da büyütülmesi, ivme kazandırılması sağlanmalıdır.  Ülke genelinde kadın girişimcilerin oranı yüzde 10’u geçmiyor. Kadınları iş ve girişim dünyasına girmeye teşvik etmek ve bunun önünü açmak gerekiyor. İşte burada dernek olarak biz devreye giriyoruz. Gelecek vadede önümüzdeki sorunlara bakacak olursak orta ve küçük ölçekte kadınları girişimci olmaya dernek bünyesi kapsamında temsil etmeye çalışacağız.

Pandemi kadın girişimcileri nasıl etkiledi? Özellikle Fas’ta alınan önlemler sizce yeterli miydi?

Pandemi dünyanın geri kalanı gibi Fas’ı da etkiledi. Özellikle ekonomiyi önemli ölçüde etkileyen korona nedeniyle dünya zor bir evreden geçti ve geçmeye de devam ediyor. Aslında kısmen de olsa ülkemizde Ekonomik Teyakkuz Komitesi tarafından aileleri desteklemek, tazminatların ödenmesinin sağlanması, kredi tasarrufu, vergi beyannamelerinin ertelenmesi gibi birçok tedbir alındı. ‘İntilaaqah’ programı ile şimdi de girişimciliği desteklemek, finanse etmek ve Fas’ın küçük ve orta ölçekli işletmelerini teşvik etmek, işsizliğin önüne geçmek için başlatıldı. Milli ürünlerin sayısının arttırılması, yerli sermayenin güçlendirilmesi ve değerlerimizin heba olmaması için önemli bir program olduğunu düşünüyorum.  Şahsi görüşüme göre Fas’ın bu şartlar altında aldığı tedbirler en azından küçük ve orta ölçekli işletmelerin sürekliliğini sağlaması ve ayakta kalabilme mücadelesinde önemli program ve adımları teşkil etti.

Faslı kadınların girişimcilik sahasına adım atma konusunda önemli taleplerin olduğu aşikar ve varlıkları erkek girişimcilere nazaran zayıf kaldığı da ortada. Bu konuda yorumunuz nedir?

Aslında Faslı kadınlar hırslı ve kazanma tutkusu olan potansiyele sahiptir. Hırsı olmayan ve kazanma istemi olmayan kadınların amaçların ulaşamayacağını biliyoruz. Yaşamın tüm pozisyonlarında da hakim olan erkek önyargılarına rağmen kadınların hakkaniyetle haklarının ve arzularının peşinden gittiğini de görebiliyoruz. Girişimcilik alanından en azından bunu böyle değerlendirebilirim. Başarmak isteyen kadınların önünde oynamaları gereken önemli roller söz konusu. Kadın ve kadın girişimciler, yetkinleşme, karar alma pozisyonlarına erişme ve yönetme konularında sorumluluk alabilecek niteliğe sahipler ve bu yetkinliği de istediklerinde elde edebiliyorlar. Bunu yalnızca daha sistematik ve eğitimle düzeyini yükseltmemiz gerekiyor.

Dernek olarak, kadınları girişimcilik dünyasına girmeye teşvik etmek ve motive etmek için belirlediğiniz stratejiniz nedir?

Dernek öncelikli olarak ortaya çıkış temelini sağlam koyduktan sonra kadın girişimcilerin yeteneklerini geliştirecek ve bu temelde de eğitim kursları düzenleyeceğiz. Ayrıca projelerin tamamlanmasında kadınlara eşitlik sağlanmasını hedef alacak ve kadın girişimcileri tanıtacağız. Önümüzdeki üç yılı kapsayacak boyutuyla böyle bir strateji hattı belirledik.