RAJA KHAYRAT

Marakeş- Faslı zanaatkar kadınlar, hiçbir destek görmemelerine rağmen geleneksel el sanatları ürünlerin yapımına devam ediyorlar. Zanaatkar kadınlar, kültür elçisi olarak görülse de ürünlerine pazar oluşturmak, ham maddeye ulaşmak konusunda ciddi sorunlarla karşı karşıya. Zanaatkar kadınlar, kültür mirasına katkılarının görünür olmasını ve desteklenmesini istiyor.

Konuya ilişkin konuştuğumuz Al Gharza Kooperatifi Başkanı Atiqa Al- Mubarak ve zanaatkar kadınlar, sömürü düzeninin bir an önce son bulması için kadınların desteklenmesi gerektiğini belirtti.

Geleneksel zanaata teşvik edilmiyor

Elde yapılan ürünlerin, fabrika ürünlerine göre bir ruhunun olduğuna işaret eden Al Gharza Kooperatifi Başkanı Atiqa Al- Mubarak, “Zanaatkar kadınlar, hak ettikleri değeri görmüyorlar. Bu nedenle kız çocukları bu zanaatları öğrenmeye ilgi göstermiyor. Bazı kadınlarda tek geçim kaynaklarını bırakmak zorunda kaldı. Sağlık sigortası, zanaatkar kartı ya da diğer sektörlerde çalışanların haklarından zanaatkar kadınlar mahrum. Kadınlar bir sanat eserini yaratmak için uzun zaman ve uğraş veriyor. Ancak bitince yalnızca birkaç dirhem kazanıyorlar. Bu da kadınların yeni şeyler üretmesini sınırlıyor” diye kaydetti.

‘Kadın emeği sömürülüyor’

Turizm kenti olan Marakeş’in kalkınması ve turizmin gelişmesi için zanaatkar kadınların desteklenmesi gerektiğini vurgulayan Atiqa Al- Mubarak, “İnsanlar kenti süper marketler için ziyaret etmiyor. Şehri tanıtan geleneksel sanatları görmek için geliyor. Bazı insanlar buradan düşük ücretle aldıkları ürünleri başka ülkelerde çok daha fazlasına satıyor. Bu durumun denetlenmesi gerekiyor. Kadınların emeği bu tüccarlar tarafından sömürülüyor” dedi.

‘Kadınlar ürünleri için pazar ve hammadde zorluğu çekiyor’

Zanaatkar kadınların, hammaddeyi taksitle aldığını anlatan Zanaatkar Zahira Al-Kaddari de özellikle köylerde yaşayan kadınların ürünleri için pazar oluşturmakta ve hammadde bulmakta ciddi zorluklar yaşadığını söyledi. Zahira Al-Kaddari, kadınların mikro kredilerle makina aldıklarını belirtti.

Kadınlar çabalarına uygun olarak desteklenmeli’

El ürünlerinin makinalar karşısında azaldığının altını çizen Zanaatkar Malika Hachem ise açığa çıkan fabrika ürünlerinin kalitesiz ve kültürel olmadığını savundu. Fiyatlar el emeği ürünlere göre daha düşük olduğu için insanların bu ürünlere yöneldiğini söyleyen Malika Hachem, kadınların satış yapamadığı için yeni ürünler geliştirmediğini dile getirdi. Malika Hachem, kadınların Fas kültürünü geliştirmek için gösterdiği çabaya uygun olarak desteklenmeleri gerektiğini de vurguladı.

‘Dernekler sömürüyü azalttı ama ortadan kaldırmadı’

Zanaatkar kadınların, kooperatif ve derneklerde bir araya gelmiş olmalarının maruz bırakıldıkları sömürünün sona ermesi konusunda büyük katkı sunduğunu ama sorunları bir bütünen ortadan kaldırmak için yeterli olmadığını ifade eden Zanaatkar Asya Camel, özveri ve sabırla çalışan kadınların, ürünlerini hammaddesini bile karşılayamayacak bir fiyata satmak zorunda kalmasının zorlayıcı olduğunu vurguladı.