MEDİNE MAMEDOĞLU

Colemerg - Tek geçim kaynakları koyunlar olan Berivan (süt sağan kadın) kadınlar, Mayıs ayında yayla mesaileri başladı. İki aydır beri için gittikleri yaylada güneş altında saatlerce çalışan kadınlar, bu işlerine Eylül sonuna kadar devam ediyor. Ekonomik kriz ve artan pahalılık nedeniyle verdikleri emeğin karşılığını alamadıklarını belirten kadınlar, elde edip sattıkları süt ve peynirin parasıyla geçimlerini idame ettiremediklerini söylüyor. Kadınlar elde edemedikleri gelirleri nedeniyle yoruldukları ile kalıyor. Günümüzde Berivanlık kültürü bölgenin birçok şehrinde halen devam ettiriliyor. Daha iyi beslenebilmeleri için yaylaya çıkarılan koyunlar, her gün düzenli şekilde sağılıyor. Yayla ve dağlık alanları ile bilinen Hakkâri’de de neredeyse her köyde kadınlar sabahın erken saatlerinde kalkarak beriye gidiyor.  

Gelirleriyle kışı geçirmeye çalışıyorlar

Yüksekova (Gever)’da bulunan Orşe yaylası da beri kadınların uğrak yerlerinden biri. 20 yıla yakındır Berivanlık yapan Necla Şahin, köyden kamyonlara binerek yaylaya gelip koyunlarını sağdıklarını belirtiyor. Geçmiş yıllarda sattıkları süt ve peynirlerin parasıyla kışı rahat geçirdiklerini ama son iki yıldır artan zamlar nedeniyle geçimlerini zar zor sağladıklarını ifade eden Necla Şahin, her gün geldikleri beride sadece ev masrafları için para toplayabildiklerine dikkat çekiyor.

“Koyunların sütleri de olmazsa aç kalırız”

Necla Şahin, ekonomik krizin kendilerine yansımasını şu sözlerle aktarıyor: “Buradan aldığımız sütleri peynir yapıyoruz. O peynirleri de sütleri de daha sonra satıyoruz. Gelen parayla evin masraflarını karşılıyoruz. Ama artık her şey çok pahalı, ülkede kriz var. Kimse masraflarını karşılayamıyor. Millet perişan olmuş durumda. Masraflarımızı karşılayabilelim diye buraya gelip süt sağıyoruz ama o bile yetmiyor. Geliyoruz yoruluyoruz, burada tek gelirimiz de bu koyunlar. Bunlarda elimizden giderse çocuklarımızı besleyemeyiz. Ayda 13 bini beriye geldiğimiz araca veriyoruz. Mazot sürekli zamlandığı için bu fiyat da hep artıyor.”

“Güneşin altında yorulduğumuzla kalıyoruz”

Koyunları sağıp sütlerini satmadıkları takdirde kışı aç geçireceklerini belirten Necla Şahin, “O kadar yoruluyor, güneşin altında saatlerce çalışıyoruz ama elde ettiğimiz sütün parasıyla artık bir şey alınmıyor. Kriz her yerde var. Mecburi bir şekilde beriye geliyoruz, eğer buraya gelip süt sağmazsak açlıktan ölürüz. Yağ 700, bir torba şeker 600, bir torba pirinç de 400 lira olmuş. Yazık değil mi bu insanlara. Allah bunu kabul etmez. İnsanlar boşa çalışıyor, herkes karın tokluğuna çalışıyor” sözleri ile yaşadıkları geçim sıkıntısına vurgu yapıyor.

“Sattığımız sütlerin parası yetmiyor”  

Artan pahalılık nedeniyle emeklerinin karşılığını alamadıklarını söyleyen Zarife Fidan ise evde herkesin farklı işlerde çalışmasına rağmen masraflarını çok zor karşıladıklarını kaydediyor. Zarife Fidan konuşmasının devamında şunlara yer veriyor: “Mayıs ayında yaylaya çıkıp beriye başlıyoruz. Bu durum Eylül ayına kadar sürüyor. Eylülden sonra da koyunlara yem alıyoruz. Her şey çok pahalılaştı. Çok zorbalık görüyoruz hiç rahat değiliz. Çok çalışıyoruz ama buna rağmen evimizin masraflarını karşılayamıyoruz. Biz de görevli ya da maaşlı kimse yok. Tek işimiz bu koyunlar ve sütleri. Sattığımız sütlerin parası bize bazen yetiyor bazen yetmiyor. Burada kendi ailemiz için çalışıyoruz ve yoruluyoruz. Ailedekilerde çalışıyor ama hepimizle anca bunlar bize yetiyor ya da yetmiyor. Bunlarla kışı geçirmeye çalışıyoruz.”