SUZAN EBU SAİD

Beyrut- Ekonomik krizin savaş politikaları ile gün geçtikçe derinleştiği Ortadoğu ülkelerinde birçok sektör bitme noktasına geldi. Neo liberal politikalar geliştiren sektörlerde daralmaya giderek birçok çalışanını çıkardı. Beyrut’ta yaşayan Janan Hayek’de 28 yıl çalıştığı bankadan ayrılmak zorunda kalanlardan. Janan Hayek, işinden ayrıldıktan sonra ekonomik krize karşı ayakta durmak için 2021 yılının Ağustos ayında Matn ilçesine bağlı Bikfaya kasabasında, "Al-Niswan Bakery" (Kadın Fırını) adını verdiği bir fırın açtı.

‘Ekonomik kriz her şeyi değiştirdi’

Kendisini bu projeyi kurmaya iten nedenleri anlatan Janan Hayek, “Daha önce 28 yıl bankacılık sektöründe çalıştım ancak ekonomik kriz nedeniyle işimden ayrılmak zorunda kaldım. Bankadaki işimi bitirdikten sonra oğlumla birlikte üniversitede girişimcilik konusunda birçok ders aldım. Akşam bu derslerin bitiminden sonra fırını açmayı başardım. Bu fikir neredeyse hazırdı. Emeklilik sonrasına bırakmıştım ama ekonomik kriz her şeyi değiştirdi. İşimiz çok sabır ve zaman gerektiriyor. Hijyen ve kaliteli bir hizmet sunmak istiyoruz. Bu proje birçok insanın ve medyanın ilgisini çekti. Basının sesimi duyurmasıyla da işim daha çok tanındı ve tercih edildi” şeklinde konuştu.

‘Amacım kalıp yargıları kırmak’

Janan Hayek, fırını hazırlamak için iç tasarımcı Soha Attia'nın yardımına başvurduğunu ve üç aydan kısa bir süre içinde fırını açıp çalışmaya başlayabildiklerini söyledi. Janan Hayek, “Şu anda fırının başarısından dolayı projeyi genişletmeye çalışıyorum. Kısa sürede ilgi ve büyük talep gördü. Projeme ‘Kadın Fırını’ ismini verdim. Amacım ‘kadınların çok konuştuğu ve az işe yaradığı’ şeklindeki kalıp yargıyı kırmak. Bizlerde kadınların fırsat yaratıldığında neleri başarabileceklerini göstermek istedik” diyerek, kadınların ataerkil sistemde ötekileştirilmeye ve zulme maruz kaldığını anlattı.

‘Özellikle ileri yaştaki kadınların çalışmasını istiyorum’

Janan Hayek, projelerinin karşılaştığı zorluklarla ilgili olarak şunları söyledi: "Lübnanlı kadınları çalışmaya çekmeye çalışıyorum ama bazıları bu işi kendilerine uygun bulmuyor. Ama sonunda bir kısmını ikna edebildim. İşimiz tarım işleri gibi fiziksel yorgunluklar içermiyor ancak başlangıçta Lübnanlı kadın çalışan bulmakta zorlanıyordum. Özellikle ileri yaştaki kadınların çalışmasını istiyorum çünkü yaşları itibari ile iş olanakları çok az olabiliyor. Birinci amacım tüm kadınlara iş fırsatları yaratmak ve onları proje oluşturmaya teşvik etmektir. Küçük projelerle iş piyasasına girebilirler ve deneyim kazanabilirler.”

Bölgede çok sayıda fırın olmasına rağmen kendi fırınının ürünlerinin tercih edildiğini kaydeden Janan Hayek, “Fırınımız çok sayıda müşterinin uğrak noktası. Özel günlerde büyük siparişler alıyoruz. Mekanımız yaz ve kış aylarına uygun. Kışa daha uygun ortamlar sağlamak içinde çabalıyoruz. Üzerinde çalıştığım farklı projeler de var. Projeler yerel tarımsal üretimin de artmasını teşvik ediyor. İsviçre pazısını ve yerel kekiği bir kadından alıyorum. Ayrıca yerel bir kaynaktan manakiş için qawarma (yağ ve etten yapılmış) ve yerel kekik satın alıyorum. Herkesin temiz gıdaya ulaşması için kasaba sakinlerini normal şartlarda üretim yapmaya teşvik ediyorum” dedi.

Çalışanlara da ilham veriyor

Altı aydır fırında çalışan Samira Ashkar, "Yakınlardaki Beyt Şebab kasabasından geliyorum ve sebze hazırlıyorum. Buradaki çalışmam sayesinde ekonomik bağımsızlığımı kazanıyorum" şeklinde konuştu. İki hafta önce çalışmaya başlayan Laure Dorcas da "Buradaki çalışma ortamı o kadar keyifli ki, Kenya'ya döndüğümde aynı projeyi açma fikri aklıma geldi" ifadelerinde bulundu.

Yine Kenya'dan Margaret Galzon ise, "Üç hafta önce çalışmaya başladım ve çok mutluyum. Umarım Kenya'da da böyle bir projede çalışırım. Sevgi ve iş birliği dolu bir atmosferde üretim yapıyoruz” dile belirtti. 

‘Hazırladığı her şey çok özel’

Fırının müşterilerinden Marian Eid ise, şöyle konuştu: “Fırının açıldığı ilk günden beri geliyorum. Janan Hayek'i de daha önceden tanıyorum. Cömert, hoşgörülü ve özenli biridir. Her şeyi en ince ayrıntısına kadar düşünüyor. Hazırladığı her şey çok özel. Hazırladığı börekler diğer fırınlarda bulunmaz. Birçok geleneksel Lübnan yemeği hazırlıyor. Gürültüden uzak, güzel ve sessiz konumu nedeniyle burada fikir alışverişinde bulunup sohbet ettiğimiz birçok köy insanı ile de tanışıyorum.”