SOOHÊR EL-IDLIBÎ

Idlib- İdlib ve kuzeybatı Suriye'deki mülteci kadınlar, hünerli elleriyle çamuru sanata dönüştürüyor. Çamurdan küp, testi ve çanak çömlek gibi ürünler yapan kadınlar, özel kırmızı toprağı kullanıyor. Son üç yıldır ailesi, işsiz eşi ve dört çocuğuyla birlikte İdlib'den yerinden edilen ve İdlib'deki Sarmeda Mülteci Kampı’na yerleşen 37 yaşındaki Leyla El-Ramus, anneannesinden öğrendiği bu sanatı küçük atölyesinde icra etmeye başlamış ve şuan çadırının yanında kendine çalışabileceği bir yer açmış.

“Kırmızı özel toprak kullanıyorum”

Çamurdan her türlü küp, testi ve çanak çömlek gibi el sanatları yapan Leyla El Ramus, kırmızı özel bir toprak kullandığını belirterek, bu sanatı oluşturacak toprak, küçük deliklerden ve zemindeki özel yerlerden çıktığını ifade etti. Toprağı geleneksel yöntemlerle yoğurdunu anlatan Leyla El-Ramus, toprağı yoğurduktan sonra fexar adı verilen bir makinenin üzerine koyduğunu söyledi. Leyla El-Ramus, yaptığı ürünleri bir gün güneşte beklettiğini ardından son aşama olarak özel fırına koyduğunu dile getirdi.

“Ailemin temel ihtiyaçlarını gideriyorum”

Fexar fırınlarının ısıtması için gerekli olan odunu bulmakta zorluk çektiğini söyleyen Leyla El- Ramus, uygun toprak bulmakta da sıkıntı çektiğini belirtti ve buna ek olarak ürünlerini pazarlamak için bir ulaşım aracına ihtiyacı olduğunu dile getirdi. Leyla El- Ramus, elde ettiği kazanç ile hayatını idame ettiğini ve ailesinin temel ihtiyaçlarını karşıladığını söyledi.

İdlibli köylüler topraktan çömlek yapmakla ön plana çıktılar

Fexar çok eski bir sektör. İdlibli köylüler de son zamanlarda bu sektörle ön plana çıktılar. Uzun bir aradan sonra tekrar işleve giren bu sektör, kadınların da katılımıyla büyüyor. İdlib'in çoğu ilçesinde elektrik kesintisinin ardından, insanlar yiyeceklerini bozulmadan korumak için bu çanak çömleklere ihtiyaç duyuyor. Bu sektör, geçim kaynağı olmanın yanı sıra, iş imkanlarının yetersizliğine karşı da alternatif üretim şekli haline gelmiş. Fexar sektörü, güneşten yaralanmak için  yaz mevsiminde başlayıp sonuna kadar devam ediyor. İdlib çarşılarında Fexar sanatı eserlerini görebiliriz. İdlib köylülerinin pazarlarına bakıldığında Orta Çağ'a dönemine dönüldüğünü hissediliyor. Artık Fexar'ın ev aletleri listesinde yer aldığı ve diğer metal aletlerle rekabet ettiği söylenebiliriz.

“İdlib’te bu tabaklar çok ilgi görüyor”

Sabah El-Abdo,  Fexer tabaklarına yönelik talebin artmasının, özellikle iş fırsatı arayan mülteci işçilerin sayısında artışa yol açtığını dile getirdi. Ayrıca Sabah El- Abdo, bu tabak çanak ürünlerinde farklı türlerde çiçekler yaptığını ve bunları rekabetçi fiyatlarla sattığını ve bu da ürünlerine olan talebi artırdığını söyledi. Sabah El-Abdo, “Özellikle yaz mevsiminin gelmesiyle birlikte insanların soğuk suya olan ihtiyacı arttığı için  Fexar ürünleri suyu soğuk tutarak, suyu yabancı maddelerden ve toksinlerden arındırıyor ve bu tabaklara konulan yiyecek ve içeceklere özel ve lezzetli bir tat veriyor” dedi. Öte yandan elli yaşındaki Maryam El-Rai, Fexar’in faydasından dolayı ve insanları enfeksiyondan ve hastalıktan  koruduğu için bu ürünü sıklıkla kullandığını anlattı.