ZOUHOUR MECHERGUİ

Tunus – Dünya Bankası da dahil olmak üzere birçok uluslararası kuruluş, 1990'lardan bu yana, kadınların toprak, su, enerji gibi doğal kaynakların yönetimindeki kilit rolü ve çevreyi tanıma yetenekleri üzerinde odaklamıştır. Kadınların çevreyi korumada ve bunu sürdürebilme konusunda önemli bir rolü olduğu görülüyor. Yine kadınların ailelerinin güvenliğini sağlamak ve onları etkileyen olumsuz hareketlerden korumak için her zaman çevrelerindekilerin sağlığı ile ilgilendikleri görülüyor. Tunus'ta çevre alanındaki kadınların yüzdesi zayıf olsa da, çeşitli yerel, bölgesel ve uluslararası etkinliklerde birçok girişim tarafından edindikleri tercümeler devam ediyor.

Atıkları geri dönüştürüyor

Tunus'ta atık geri dönüşümü için bir başlangıç projesi yapan öğretmen Rabia Al-Werfalli, sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak için yeşil atıklara biyolojik fermantasyon yoluyla değer vermenin ve organik gübreye dönüştürmenin önemine değindi. Bu projenin çalışmak isteyen kadınlar ve devlet içinde faydalı olduğunu dile getiren Rabia Al-Werfalli, “Bu proje işsiz kişilerin geçim kaynağı olacaktır. Çevre Bakanlığı ve devletin ilgili kurumlarına sesleniyoruz; bu tür projelerin önünü açın ve destekleyin” dedi.

Gençleri eğitiyor

Hiçbir şeyi çöpe atmadığını ifade eden Rabia Al-Werfalli, bunun tersine evinde ve çalıştığı okulda atıkları dönüştürdüğünü ifade etti. Rabia Al-Werfalli, ayrıca bu konuda gençleri de eğittiğinden söz etti. Çevre dostu projeleri günlük hayata sokmanın önemine değinen Rabia Al-Werfalli, kadınların buna dahil edilmesinin değerli olduğunu sözlerine ekledi. Tunus'un atıklarının yüzde 50'den fazlasının doğrudan ayrıştırılmadığını ifade eden Rabia Al-Werfalli, bunun yerine yetkililer tarafından kontrol edilen ve çoğu rastgele olan düzenli depolama alanlarına aktarıldığını belirtti.

Kadınlar daha aktif

Siyasetin çevreden muaf olmadığını ifade eden ekoloji muhabiri Reem Bin Xelife, yerel ve küresel olarak çevresel kamu politikalarını belirleyenin politikacılar olduğunu belirti. Reem Bin Xelife, sürdürülebilir kalkınmanın insan hakkı olduğunu sözlerine ekledi. Tunus'ta çevresel sürdürülebilirliği sağlamak için kadınların rolünün önemine değinen Reem Bin Xelife, “Doksanlı yıllarının başlarından bu yana, Dünya Bankası kadınların doğal kaynakların yönetiminde önemli bir role sahip olduğunu düşündü. Çevrenin korunması için çok sayıda sesler yükseldi. Çevreyi koruma ve bu konuda kadınların rolü üzerine birçok kitap var. O süreçte kadınların büyük kısmı ev yaşamı ile sınırlıyken, bugün kadınlar erkeklerle yan yana hatta daha aktif bir şekilde toplum içinde yer alıyorlar” dedi.

Kadınların nasıl aktifleştirilmesi gerektiği konusuna değinen Reem Bin Xelife, bu anlamda kadınların ekonomik anlamada güçlendirilmesi gerektiğine işaret etti.

“Değişim kadınlar ile olur”

Ekoloji Uzmanı Hadiya Şehid ise, kadınların toplumun değişiminin temeli olduğunu belirterek, “Kadınlar aileye ve içinde bulundukları çevreyi etkileyebiliyor” ifadesinde bulundu. Doğanın korunmasında kadın haklarının tanınmasının son on yılın en önemli başarılarından biri olduğunu ve birçok uluslararası anlaşmaya yansıdığını dile getiren Hadiya Şehid, herkesin, başta iklim değişikliği olmak üzere sorunlara çözüm bulması ve çeşitli ulusal hareketleri desteklemesi gerektiğine işaret etti. Hadiya Şehid, Tunus’un son yıllarda çevresel sorunlara yönünü verdiğine dikkat çekti.