LARA GOHRİ

Mahabad – Küresel sıcaklık ve iklim değişikliğinin beraberinde getirdiği su kaynaklarındaki azalma canlıların yaşamını zorlaştırıyor. Özellikle kırsal bölgelerde içme suyuna erişimde ciddi sıkıntılar yaşanıyor.  Doğu Kurdistan’ın Mahabad kentinde de su sanitasyonundan sorumlu olan Su ve Kanalizasyon Departmanına bağlı köylerin çoğunda içme suyuna erişimde sıkıntılar yaşanıyor.

Mahabad Su ve Kanalizasyon Departmanı çalışanlarından Leila J., yaşanan su sorununa ilişkin ajansımızın sorularını yanıtladı. Departmana bağlı 120 köyden yaklaşık 40-45’inde su olmadığını belirten Leila J., bazı köylerde belli saatlerde suların kullanılabildiğini bazı köylere ise günde bir kez tankerlerle içme suyu verildiğine dikkat çekti.

*Mahabad Su ve Kanalizasyon Departmanı kaç köyü kapsıyor?

Yaklaşık 120 köy bu departman kapsamında. Tüm su sorunları Mahabad ile ilgilidir. Su sağlığı testi, kuyuların ve su kaynaklarının teftişi ve içme suyu temini bu departmanın sorumlu olduğu şeylerden bazılarıdır.

*Mahabad’a ve köylere su temininde sorun yaşanıyor mu?

Mahabad'ın yeni ve eski arıtma tesisi olarak bildiğimiz iki arıtma tesisi var. Eski arıtma tesisi Mahabad şehri içinde su temini için kullanılıyordu ancak su bulanık ve çamurlu hale geldi. Yeni bir arıtma tesisi yapmak zorunda kaldılar. Eski arıtma tesisi de, birkaç değişiklikten sonra Yusufkand ve Behzi gibi çevre köylere su sağlamak için kullanılmış ancak sıcaklar ve az yağış hem şehirdeki hem de köydeki su kaynaklarını etkiledi. Bu nedenle su krizi köyler için daha fazla. Mahabad şehrinin suyu Mahabad barajından sağlanıyor.

‘120 köyün yaklaşık 45’inde su yok’

Köylerde içme suyu nasıl sağlanıyor, köylüler içme suyu sağlamaya çalışırken ne gibi sorunlarla karşılaşıyorlar?

Yakındaki köylerin bir kısmına şehrin su kaynakları, yani Mahabad barajı tarafından su sağlanmakta ancak geri kalan köyler kendi su kaynaklarını kullanıyor. Mahabad'da Su ve Kanalizasyon Teşkilatına bağlı 120 köyden yaklaşık 40-45 köyde su yok. Bazı köylerde günde bir kez tankerlerle su veriliyor. Bazı köylerde günde 1-2 saat su kaynağı açılabiliyor. Belirli bir saatte insanlar suyu kullanmakta ve içmek için depolamaktadır. Su tankeri köye gelmektedir. Köylüler su depolarını doldurmak için sıraya giriyor, tabii ki bu suyun büyük bir kısmı içmek için kullanılıyor. Bazı köylerde hiç suyumuz yok. Örneğin Serdeşt yolu üzerindeki Soretan köyünde yağmur yağarsa bu insanların yılda sadece iki ay suyu var ve yılın diğer günlerinde kaynak suyu kullanmak zorundalar.

‘Kaçak açılan yeraltı kuyularıyla su kaynakları azaltılıyor’

*Bu su krizi beraberinde hangi sorunları getirdi?

Su krizinin en büyük sorunlarından biri de genellikle kaçak olarak yapılan yer altı kuyularının kazılması. Önümüzdeki birkaç yıl içinde kuyuların derinleştiğini ve bir çevre felaketi olan yeraltı su kaynaklarının azaldığını göreceğiz. Su ve Kanalizasyon Departmanı su sağlayamadığı için ruhsatsız kuyuları yok sayıyor. Birçok durumda kuyu kazmak bile halkın su ihtiyacını karşılayamıyor ve Seretan gibi bir köyde halk üzerinde çok fazla baskı var. Köylerde su kıtlığı krizinde kadınların yaşamları, görev ve sorumlulukları daha da zorlaşmaktadır. Kadınlar çamaşır, bulaşık, halıları ve çocuklarını derelerde yıkamak zorunda kalıyor.  Su krizi kadınların sorumluluklarını ikiye katlıyor. Bu kıtlık ve susuzluğun diğer sonuçları ise kente göç ve köylerdeki nüfusun azalması da gösterilebilir.

*Bu krizi çözmek için ne gibi önlemler alındı?

Mahabad Temsilcisi Celal Mahmoodzadeh, birkaç yıldır bu kriz için 141 köy planı adı verilen bir plan düşünüyor ve şimdi başlangıç aşamasında ve ne kadar başarılı olacağı bilinmiyor.

*Su krizi sağlığı nasıl etkiliyor?

İran'da su sadece klorlu. İçme suyunun çoğunun sağlıklı olmadığı ve bazı sularda cıva gibi ağır metallerin olduğu tespit ediliyor. Bu sağlığı tehlikeye atabilecek kadar yüksek. Miandoab şehrinde su o kadar kirli ki tadı tuzlu. Mahabad ve bazı köylerde sadece klorlama yapılıyor. Su sağlığı doğru bir şekilde test edilmedi. Suyun temiz olmamasında devlet yönetimi ve teşkilat eksikliği ulusal bir krizdir. Bu sektöre ayrılan bütçelerin düşük olması krizi şiddetlendiriyor. Bu sürecin devam etmesi çevre felaketlerini de beraberinde getirecektir.