رجاء خیرات

مراکش- کارگردان مراکشی زینب شفشاونی با سومین فیلم مستند خود «حتى أنا عائد» در رقابت رسمی جشنوارە بین‌المللی فیلم زنان بسلا شرکت کرد. این فیلم زندگی کسانی کە از اردوگاە تندوف بە کشور بازگشته‌اند را برجستە می‌کند.

پس از اولین فیلم مستند او به نام «الموالیع» که از شبکه مستند الجزیره به نمایش درآمد و دومین فیلم او به نام  «۷۴۷۴» که به رویدادهای شهر دارالبیضاء در ٧ آوریل ۱۹۷۴ و کشتاری که استعمار فرانسه علیه ساکنان شهر مرتکب شد می‌پردازد. کارگردان زینب شفشاونی با سومین فیلم خود به نام «حتی أنا عائد» به صحنه بازگشت که وقایع آن حول محور داستان‌های  یک زن و سه شهروند است کە از اردوگاە تندوف الجزایر  بازمی‌گردند و  پس از گذراندن دوره‌های آموزشی در کشورهای کمونیستی مانند کوبا و اسپانیا، با گواهینامه‌های فنی و حرفه‌ای در زمینه مکانیک بازگشتند و سعی در ادغام و از سرگیری زندگی در سرزمین خود داشتند.

زینب شفشاونی، کارگردان مراکشی در کنفرانس مطبوعاتی که دیروز چهارشنبه ١۵نوامبر در حاشیه جشنواره بین‌المللی فیلم زنان در ساله، برگزار شد، گفت: با اندیشیدن در مورد ایده حافظه جمعی سعی می‌کند فیلم‌هایی با این مضمون بسازد، زیرا هنوز پروژه‌های سینمایی زیادی دارد که منتظر نوبت هستند.

او توضیح داد که وقتی برای فیلمبرداری فیلمش «حتی أنا عائد» به شهر السمارا در جنوب مراکش سفر می‌کرد. پس از موظف به اتمام فیلمبرداری با مشکلات فنی زیادی مواجه شد که برخی از جزئیات فیلم را از مسیر اصلی خود منحرف کرد، زیرا قهرمان فیلم که قرار بود این نقش را ایفا کند، در آخرین لحظه از اجرای توافقنامه خودداری کرد. این باعث شد که با افراد دیگری آشنا شود که پس از اطلاع از دلایل حضور او در آنجا به سراغ او می‌روند و به او می‌گویند: «حتی أنا عائد» یعنی «من هم یکی از کسانی هستم که از اردوگاه‌های تندوف به وطن بازمی‌گردم.» این همان چیزی است که الهام بخش عنوان فیلم او بود.

وی در مورد انتخاب فیلم مستند به عنوان وسیله‌ای برای بیان مسائل بشردوستانه مورد علاقه خود گفت: این فیلم مستند را به این دلیل انتخاب کردم که به من نزدیک است و به من امکان می‌دهد داستان‌های انسانی پر از احساسات صمیمانه را بدون دروغ و تحریف تعریف کنم و دوست دارم با تماشاگر به اشتراک بگذارم، در حالی که در یک فیلم بلند بازیگر می‌تواند احساساتی را که واقعی نیستند،  به نمایش‌گذارد.

وی خاطرنشان کرد: موضوع «عائدين من مخيمات تيندوف» توسط او انتخاب شده است، زیرا در هر خانواده مراکشی یک سرباز وجود دارد که در جنگ شنی در صحرای غربی شرکت کرده است. با اشاره به اینکه عمویش هم سرباز بوده و در جنگ شرکت کرده است و وقتی ایده فیلم به او ارائه شد لحظه‌ای در تکمیل آن تردید نکرد. مناطق کویری مملو از داستان‌های انسانی است که ارزش گفتن دارد او سعی کرده این داستان‌ها را منتقل کند.

وی در مورد پروژه‌های سینمایی که آرزوی تکمیل آن‌ها را دارد، گفت: دوست دارد فیلمی درباره رابطه‌ با اعضای خانواده‌اش تکمیل کند، زیرا این فیلم برای هر کارگردان زن یا مردی سخت‌ترین فیلم است زیرا آنها باید به دور از جریحه‌دار کردن احساسات دیگران، مرز بین آنچه را که می‌توان روایت کرد و آنچه را که می‌توان نادیده گرفت، درک کرد.

وی در مورد دلایل موفقیت این مستند توضیح داد که هیچ قانونی وجود ندارد که تعیین کند کارگردان چگونه می‌تواند یک مستند را به موفقیت برساند، کافی است او یک ایده یا موضوع قوی در  دست داشتە باشید. تمام وسایل فنی و ابزار سینمایی همراه با اجرای آن است که می‌تواند مخاطب را جذب کند و آنچه کارگردان می‌خواهد صادقانە ترجمە کردە، به دیگران منتقل کند و به اشتراک بگذارد.

زینب شفشاونی تأیید کرد که مراکش شاهد رونق بیشتر در عرصه سینمای زنان بوده است، چه به عنوان سوژه و چه از طریق زنان خلاقی که توانسته‌اند ایده‌های خود را متبلور کنند و در تمام آثاری که کارگردانی کرده‌اند، اثری از خود بر جای بگذارند و  بهترین گواه این امر ، جوایزی است که آنها در تمام جشنواره‌ها و انجمن‌های سینمایی، چه در داخل و چه در خارج از مراکش، دریافت کردند.

او توضیح داد که زنان مراکشی به طور کلی در همه زمینه‌ها سرآمد بوده‌اند و در زمینه هنر هفتم به دلیل حساسیت، توجه به جزئیات و صداقت در کارشان متمایز می‌شوند، او همچنین تأیید کرد که مسئله زنان، آزادی زنان و برابری موضوعات دیگری است که او را به خود مشغول کرده  و امیدوار است در آیندە فیلم‌هایی بسازد که به این موضوعات بپردازد.

فعالیت‌های جشنواره بین‌المللی فیلم در شانزدهمین دوره خود برای سومین روز متوالی با حضور حدود ٣٠ فیلم از آفریقا، آسیا، اروپا و آمریکای شمالی و تا شنبه آینده ١٨ نوامبر ماه ادامه خواهد داشت. این فیلم علاوه بر برگزاری نشستی درباره سینمای معاصر مکزیک به نقش زنان و همچنین نقش سینما در حمایت از حقوق زنان و رسیدن به تعادل و برابری جنسیتی می‌پردازد.

همچنین فیلم‌‌های بلند «مطلقات الدار البيضاء»، «ليلة خضراء»، «رقصة فانسي»، «Black Bird»، «باولا»، «لتراكب»، «ستة أسابيع»، «لينور لن يموت أبدا»، «الحب والرياضيات»، «أماندا» رقابت می‌کنند.

در مسابقه فیلم مستند نیز پنج  فیلم «ككوروموسو »، «الأخت الكبرى»، «الجنة، الجنة الأصلية»، «سبعة فصول شتاء في طهران»، «الأخوات باثان»، «حتى أنا عائد» شرکت خواهند کرد.

پنج فیلم بلند مراکشی برای دریافت جایزه تماشاگران جوان با هم رقابت می‌کنند: «ضاضوس»، «قرعة دمريكان»، «سيكا»، «الشطاح» و«كازا أوفردوز»، همچنین فهرستی از فیلم‌‌های کوتاە جشنوارە هم  از این قبیل است: «نجمة مارس»، «أم المهرج»، و«خيانة» و«يا مرايا»، و«خلود»، «تنين وسبعين» و«موارد بشرية»